Programma 9 Ruimtelijke ontwikkeling, wonen en maatschappelijk vastgoed

Diverse ruimtelijke ontwikkelingen worden in samenhang met elkaar ingevuld en vormgegeven. Het Integraal Accommodatieplan (IAP) en de actualisatie (AIAP) hierop zijn daarvan een belangrijk element. Flexibele omgevingsplannen zijn een hulpmiddel om in te kunnen spelen op actuele ontwikkelingen en wensen. Samen met de woningbouwcorporaties zetten we ons in voor een evenwichtige en kwalitatief goede woningvoorraad, beschikbaar voor alle doelgroepen, inclusief eenpersoonshuishoudens (van jong tot oud) en beschermd wonen. Daarbij wordt rekening gehouden met wensen die voortkomen uit de samenleving. Levensloopbestendigheid, klimaatadaptatie en energietransitie zijn hierbij belangrijke aspecten.

Transformatie werklocaties
De gemeente koestert haar bedrijfsterreinen, tegelijkertijd is er druk op de schaarse ruimte in Ridderkerk om haar inwoners te kunnen huisvesten. Transformatie van oude bedrijfsterreinen naar wonen is een van de manieren om aan deze vraag te voldoen.

Om transformatie van werken naar wonen mogelijk te maken is in 2021 een compensatieplan opgesteld. Het plan beschrijft hoe de gemeente transformatie aan gaat pakken. In dit plan is aandacht voor compensatie, functiemenging en beter benutten van huidige bedrijventerreinen.

We verwachten een wetswijziging voor onderwijshuisvesting. Daarmee wordt de renovatie van schoolgebouwen wel mogelijk, het integraal huisvestingsplan onderwijs wordt verplicht en het bestedingsverbod van schoolbesturen in onderwijshuisvesting wordt aangepast. De VNG zal na deze wetswijziging gemeenten adviseren over aanpassing van de modelverordening op deze onderwerpen. Het is mogelijk dat de prijsstijging in de bouw zorgt voor een verhoging van het normbedrag voor nieuwbouw en uitbreiding onderwijshuisvesting.

Het verduurzamen van het maatschappelijk vastgoed is een continu aandachtspunt. In 2022 is er bijzondere aandacht voor de verdere verduurzaming van het maatschappelijk vastgoed.

Jaarlijks worden ontwikkelingen rondom het begraven gevolgd. De landelijke trend geeft aan dat het percentage begraven afneemt ten opzichte van het cremeren. Ook in Ridderkerk is hier sprake van.

Vanuit de inwoners blijven wensen over bijvoorbeeld grafmogelijkheden aanleiding om indien nodig aanpassingen in de Verordening Algemene Begraafplaatsen of in de uitvoeringsbesluiten voor te leggen aan het bestuur ter vaststelling.

In 2022 zal aan de hand van de ontwikkeling van de afgelopen jaren de verwachting naar de toekomst worden doorgerekend om hiermee zicht te hebben op de benodigde en beschikbare begraafcapaciteit van de begraafplaatsen.  

Omgevingswet
De inwerkingtreding van de Omgevingswet is uitgesteld van 1 januari 2022 naar 1 juli 2022. De Omgevingswet heeft als doel een gezonde fysieke leefomgeving te bereiken en in stand te houden en meer ruimte voor initiatieven mogelijk te maken. Om dit vorm te geven zijn een aantal kerninstrumenten opgenomen in de Omgevingswet. Bijvoorbeeld de omgevingsvisie, het omgevingsprogramma, het omgevingsplan en de omgevingsvergunning. Ook komt er een landelijk digitaal stelsel waarop de gemeentelijke systemen worden aangesloten. Een deel van de ICT-kosten die gemaakt zou worden in 2021 schuift door naar het jaar 2022. Het uitstel brengt extra incidentele kosten met zich mee voor de sturing van het Programma Omgevingswet. De organisatie doet er alles aan om deze kosten beperkt te houden en te putten uit bestaande middelen.

Overgangsperiode
Vanaf 2022 geldt er tot en met 2029 een overgangsperiode waarin de gemeente dient te zorgen voor een nieuw Omgevingsplan met alle gewenste regelgeving. Ook kunnen gebieds- en thematische visies worden vervangen door het kerninstrument Omgevingsprogramma, als uitwerking van de strategische Omgevingsvisie. Op gemeentelijk niveau zullen de komende jaren keuzes gemaakt worden hoe omgegaan zal worden met de Omgevingsprogramma’s. De effecten hiervan zullen gaandeweg duidelijk worden. In 2022 is de gemeente ook in de plaats van de provincie verantwoordelijk voor een aantal bodemtaken. Het is nog onduidelijk welk financieel gat dit de gemeente zal opleveren, omdat verwacht wordt dat de Rijksbijdrage niet kostendekkend zal zijn.

Naast de grondexploitatie van bedrijventerrein Cornelisland, is Het Zand nog de enige gemeentelijke grondexploitatie voor woningbouw in Ridderkerk. In 2022 is het tweede deel van fase 6 in aanbouw, namelijk de bouw van een appartementencomplex met 58 appartementen. Fase 7 start in 2022. Dit project bestaat uit de bouw van 26 eengezinswoningen in de vorm van een Knarrenhof. De Driehoek Het Zand is momenteel in aanbouw. In totaal zijn hier 91 appartementen en 42 eengezinswoningen gepland. Het project bestaat uit drie bouwblokken. De bouw van het eerste blok (55 appartementen) is gestart in 2021. 

De woningmarkt in Ridderkerk is verhit, net zoals elders in de regio en Nederland. Voor de toekomst voorzien we een toenemende behoefte aan (betaalbare) woningen. Zowel in de koop- als de sociale huursector. Dit heeft meerdere oorzaken:

• De marktdruk leidt tot hogere koopprijzen en bijbehorende woonlasten. De verkoopwaarde van woningen steeg de afgelopen periode jaarlijks zo’n 10%. Dat is in lijn met de gemiddelde stijging in de regio Rotterdam. Deze ontwikkeling leidt tot problemen bij huishoudens met een laag inkomen en middeninkomen. Het blijkt lastig om woningen voor hen betaalbaar te houden. Of om de voor hen betaalbare woningen beschikbaar te houden of maken. Vooral omdat mensen met een hoger inkomen hun sociale huurwoning niet verlaten. Er zijn te weinig alternatieven voor hen om door te stromen.
• De slaagkansen van (actief) woningzoekenden in Ridderkerk nemen af en de wachtlijsten worden langer. Dat geldt ook voor de meeste andere gemeenten in de regio. Recente signalen van Maaskoepel bevestigen dat beeld.

Daarnaast zijn we in afwachting van een nieuwe provinciale woningbehoefteraming. Mogelijk leidt dit in 2022 tot het actualiseren van de regionale en lokale afspraken over de totale en sociale woningvoorraad.

Wat willen we bereiken?

Een gezond economisch klimaat voor de bedrijfsterreinen in Ridderkerk waarbij de schaarse ruimte efficiënter wordt gebruikt en beter wordt benut.

Wat willen we bereiken?

Binnen de grenzen van de geldende verordening werken we aan een optimale huisvesting van het onderwijs.

Wat willen we bereiken?

Optimalisatie van het maatschappelijk vastgoed van de gemeente Ridderkerk heeft verschillende doelen:

• Het aanbieden van voldoende en kwalitatief goede accommodaties.
• Zorgen voor een evenwichtige spreiding van accommodaties.
• Zorgdragen voor een goede bezetting en een verantwoorde besteding van middelen.
• Het schoon en veilig houden van de accommodaties.

Met de verdere uitwerking van het Actualisatie Integraal Accommodatie Plan (AIAP) in 2022 geven we hier invulling aan.

Wat willen we bereiken?

Een begraafplaats met de uitstraling van een park waar voldoende begraafcapaciteit is voor het begraven in een grafsoort waar behoefte aan is en waar voldoende ruimte is voor het plaatsen van urnen, met voldoende voorzieningen voor de bezoekers om even te rusten en het graf te kunnen verzorgen. 

Wat willen we bereiken?

• Goede samenhang tussen de sociaal maatschappelijke opgaven, vanuit het AIAP, de ruimtelijke opgaven uit de omgevingsvisie Ridderkerk 2035 en de belangen van grondeigenaren, bewoners en ondernemers.
• Op zowel organisatorisch, bestuurlijk en op uitvoeringsniveau Omgevingswet-proof zijn. Hiermee bedoelen we dat we kunnen werken volgens de principes van de Omgevingswet. Dat vraagt veel voorbereiding en aanpassing van beleid en werkprocessen.
• Ontwikkelruimte blijft schaars. Daarom is duurzame gebiedsontwikkeling ons uitgangspunt. Dit vraagt een integrale afweging van (ruimtelijke) plannen, projecten en marktinitiatieven. Daarbij werken we niet alleen, maar samen met stakeholders en andere betrokkenen. Met een integrale aanpak bereiken we een kwalitatief beter resultaat voor de fysieke leefomgeving.

Wat willen we bereiken?

Uitgifte van grond ten behoeve van woningbouw:

• In overeenstemming met de gemeentelijke stedenbouwkundige visie.
• Passend binnen de gemeentelijke woningbouwstrategie.
• Binnen de gestelde financiële kaders.

Wat willen we bereiken?

In juli 2021 heeft de gemeenteraad de Woonvisie Ridderkerk 2021-2026 vastgesteld. Hierin zijn de doelstellingen van het woonbeleid voor de komende periode vastgelegd. In de nieuwe Woonvisie staan vijf thema’s centraal:

• Voldoende woningen
  • Minimaal 900 woningen erbij van 2021 tot 2030.
  • Gelijkmatige bouwstroom.
• Meer variatie, de juiste woningen
  • Gerichte nieuwbouwprogrammering.
  • Betaalbaar en flexibel.
  • Vergroten variatie in woonvormen.
  • Huisvesting specifieke doelgroepen.
• Duurzame woningvoorraad
  • Woningen en gebouwen “transitiegereed” maken.
  • Stimuleren energiezuinig gedrag en bewustwording.
  • Stimuleren klimaatadaptief en natuurinclusief bouwen.
  • Wijkplannen maken met woningcorporaties en andere stakeholders.
• Wonen en zorg
  • Naar zorgdoelgroepen gevarieerd aanbod.
  • Mogelijkheden voor uitstroom uit instellingen.
  • Opgave in samenwerking oppakken.
• Leefbare wijken
  • Gemengde gemeenschappen.
  • Herstructurering en leefbaarheid.
  • Gezonde en veilige woon- en leefomgeving.

Daarnaast is een goede samenwerking van belang met zowel lokale woonpartners (Wooncompas, Progressie, de woningbouwverengingen, makelaars, ontwikkelaars, ect.) als het regionale Samenwerkingsverband Wonen regio Rotterdam (SvWrR). Dit bevordert een goede monitoring van de woningmarkt, de woningvoorraad en (samenwerkings)afspraken.

Vanaf 2022 wordt het nadeel op de lasten (€ 325.000) met name verklaard door de bijdrage aan de gemeenschappelijke regeling Nieuw Reijerwaard in de beheerkosten. Door het wegvallen van kosten voor de grondexploitatie Cornelisland, als gevolg van het afsluiten van de grondexploitatie,  zijn minder kosten (€ 3.900.000) vanaf 2022 geraamd.

Mutaties betreffen de gewijzigde kapitaallasten als gevolg van de investeringen.

• In 2021 is een compensatie aan de Stichting Sportservices Ridderkerk voor het exploitatietekort op het zwembad geraamd.
• In het kader van de coronaregeling (de SPUK IJZ), welke financiële steun biedt voor ijsbanen en zwembaden, is in 2021 compensatie voor het tekort op het zwembad geraamd.
• In 2021 is het incidentele groot onderhoud aan zwembad en binnenbad van de Fakkel geraamd. Conform de meerjarenprognose in het meerjarig onderhoudsplan nemen vanaf 2022 de kosten aan het zwembad toe.
• In 2021 is compensatie geraamd voor het oude clubhuis van de Rowdies.
  In 2022 zijn sloopkosten geraamd van de accommodatie van de Rowdies in het Oosterpark, in verband met de herhuisvesting.
• In het kader van ombuigingen wordt vanaf 2023 rekening gehouden met een taakstellende bezuiniging van 5% op de exploitatiebijdrage aan de Stichting Sportservices Ridderkerk.

De tarieven stijgen in 2022 tot en met 2024 met 3% boven de inflatiecorrectie. Dit is opgenomen in de Belastingnota 2020.

In  2021 zijn incidentele budgetten (inclusief doorgeschoven prestaties) geraamd inzake de toekomstvisie, gebiedsvisie en MER Rivieroevers, gebiedsvisie/transformatie Centrum-Oost en de PC Hooftstraat.

Binnen bedrijventerrein Nieuw Reijerwaard wordt in 2023 nieuwe grond door de gemeente in erfpacht uitgegeven, die naar verwachting vanaf 2024 een structurele netto canon opbrengst zal geven. Hiervoor zal te zijner tijd nog een separaat voorstel aan de raad worden voorgelegd.

• In 2021 zijn incidentele onttrekkingen aan de algemene reserve geraamd voor:
  • Transformeren Centrum Oost en ontwikkeling PC Hooftstraat.
  • Doorgeschoven prestatie, gebiedsvisie Centrum-Oost.
  • Dekking beheerkosten GR Nieuw Reijerwaard.
  • Dekking compensatie Stichting Sportservices Ridderkerk voor verlies zwembad.
  • Dekking onderzoek kansen particulieren renovatie woningen.
  • Dekking gebiedsvisie + MER Rivieroevers
• In 2021 is incidentele dekking uit de reserve Aanpassing Integraal Accommodatie Plan (AIAP) geraamd voor compensatie aan de Rowdies voor hun oude clubhuis en voor capaciteit en externe expertise om diverse deelprojecten uit te werken uit het Meerjarig OnderhoudsPlan.
• In 2022 is incidentele dekking uit de reserve Aanpassing Integraal Accommodatie Plan (AIAP) geraamd voor sloop van opstallen en omgeving van de Rowdies.
• Door fluctuaties in het groot onderhoud van gebouwen fluctueert ook de dekking uit de reserve Groot Onderhoud Gebouwen hiertegenover.
• In 2021 is incidentele dekking uit de reserve Groot Onderhoud Sportaccommodaties geraamd voor groot onderhoud aan zwembad en binnenbad van de Fakkel.
  Conform het meerjarenperspectief 2021-2024 neemt de onttrekking aan de reserve Groot Onderhoud Sportaccommodaties ter dekking van groot onderhoud in 2022 toe.
• Vanaf 2022 is, conform het meerjarenperspectief 2021-2024 een storting geraamd in de reserve Nieuw Reijerwaard.