Paragraaf 1 Lokale heffingen | Jaarstukken 2021

Inleiding

In deze paragraaf staat informatie over het gevoerde beleid en de opbrengsten van de gemeentelijke belastingen en heffingen. Lokale heffingen zijn te verdelen in heffingen waarvan de besteding gebonden of ongebonden is. De gebonden heffingen worden besteed aan een aanwijsbare taak, zoals de afvalstoffenheffing, rioolbelasting, leges, begraafrechten en markten kadegelden. Deze heffingen worden daarom niet tot de algemene dekkingsmiddelen gerekend.
Ongebonden lokale heffingen, zoals de OZB, parkeerbelasting en precariobelasting worden wel tot de algemene dekkingsmiddelen gerekend. De besteding van deze heffingen is niet gebonden aan een bepaalde taak.

Uitgangspunten begroting 2021
Voor de OZB-tarieven geldt in het begrotingsjaar 2021 dat het niet meer dan trendmatig zullen stijgen (inflatiecorrectie). De zogenoemde inflatiecorrectie voor 2021 ten opzichte van 2020 is 1,6%.
De gebonden heffingen (Afvalstoffenheffing, Rioolheffing, Lijkbezorgingsrechten, Marktgelden en Leges) mogen wettelijk maximaal 100% kostendekkend zijn, inclusief toe te rekenen compensabele btw, mutaties in voorzieningen en reserves en toe te rekenen kosten voor overhead.

De gemeentelijke woonlasten bestaan uit de onroerendezaakbelastingen, afvalstoffenheffing en rioolheffing. De gemeenteraad heeft in december 2020 de tarieven voor 2021 vastgesteld. De tarief- en woonlastenontwikkeling van een meerpersoonshuishouden met een koopwoning ten opzichte van 2020 staat in onderstaande tabel weergegeven.

Heffing eigenaar-bewoner	Tariefontwikkeling	Woonlasten abs. tov vorig jaar	Woonlasten perc. tov vorig jaar
Onroerendezaakbelasting woningen	-7,80%	282	1,20%
Rioolheffing	9,60%	178	9,60%
Afvalstoffenheffing eenpersoons	7,00%	234	7,00%
Afvalstoffenheffing meerpersoons	7,00%	325	7,00%
Totale gemeentelijke lasten eenpersoonshuishouden		694	5,20%
Totale gemeentelijke lasten meerpersoonshuishouden		785	5,40%

Heffing huurder-bewoner	Tariefontwikkeling	Woonlasten abs. tov vorig jaar	Woonlasten perc. tov vorig jaar
Rioolheffing	9,60%	89	9,60%
Afvalstoffenheffing eenpersoons	7,00%	234	7,00%
Afvalstoffenheffing meerpersoons	7,00%	325	7,00%
Totale gemeentelijke lasten eenpersoonshuishouden		323	7,70%
Totale gemeentelijke lasten meerpersoonshuishouden		414	7,60%

Overzicht geraamde en gerealiseerde opbrengsten belastingen en lokale heffingen

Hierna ziet u een totaaloverzicht van in de begroting geraamde en de gerealiseerde opbrengsten van de ongebonden en de gebonden heffingen. Bij een onder- of overschrijding van meer dan € 25.000 wordt er een toelichting gegeven.

Ongebonden heffingen

Ongebonden heffingen	Progr.	Begroting 2021	Begroting 2021 na wijziging	Realisatie 2021	Verschil
Financiering en algemene dekkingsmiddelen
Onroerendezaakbelasting	buiten	11.642.600	12.108.700	12.090.099	-18.601
Precariobelasting	buiten	64.700	0	0	0
Baatbelasting	buiten	1.300	1.300	1.946	646
Straatparkeren/parkeerboetes	buiten	407.200	302.200	342.840	40.640
Economische zaken
Reclamebelasting	4	260.000	242.100	263.596	21.496

Toelichting ongebonden heffingen

Onroerendezaakbelasting
Na de behandeling van het bezwaarschriftentraject rondom de WOZ waarde van een aantal niet-woningen, zijn correcties doorgevoerd. Per saldo leidt dit tot een financieel nadeel van € 29.143.
Bij de OZB woningen heeft een hogere definitieve totale WOZ-waarde van de woningen geleid tot een incidentele extra OZB-opbrengst woningen van € 10.542.

Straatparkeren/parkeerboetes
Na een eerdere aframing vanwege de coronamaatregelen is er toch meer gebruik gemaakt van het betaald (straat)parkeren dan verwacht.

Gebonden heffingen

Gebonden heffingen	Progr.	Begroting 2021	Begroting 2021 na wijziging	Realisatie 2021	Verschil
Bestuur en (overheids)participatie
Leges Burgerzaken	1	577.800	577.800	592.281	14.481
Veiligheid
Leges WABO-vergunningen/APV	2	953.100	1.208.100	1.156.561	-51.539
Economische zaken
Marktgelden	4	42.100	42.100	31.960	-10.140
Gezondheid en duurzaamheid
Afvalstoffenheffing	8	6.116.600	6.116.600	6.107.746	-8.854
Rioolheffing	8	4.209.300	4.209.300	4.199.702	-9.598
Riuimtelijke ontwikkeling, wonen en maatschappelijk vastgoed
Lijkbezorgingsrechten	9	749.800	749.800	885.655	135.855

Toelichting gebonden heffingen

Leges WABO-vergunningen/APV
De legesinkomsten zijn vraag-gestuurd. De uiteindelijk gerealiseerde inkomsten wijken daardoor altijd iets af van de raming.

Lijkbezorgingsrechten
Er zijn meer algemene graven uitgegeven dan de jaren daarvoor. Het aantal ontvangsten van het verlengen van grafrechten daterend uit 2020 en ontvangen in 2021 is hoger dan geraamd. Tevens is het aantal grafrechtverlengingen in 2021 eveneens hoger dan geraamd.

Kostendekkendheid gebonden heffingen	Baten	Lasten	Dekking in %
Leges Burgerzaken	592.281	-1.065.872	56%
Leges WABO-vergunningen/APV	1.156.561	-2.476.316	47%
Marktgelden	31.960	-38.023	84%
Afvalstoffenheffing	6.107.746	-6.509.034	94%
Rioolheffing	4.199.702	-4.199.702	100%
Lijkbezorgingsrechten	885.655	-1.102.600	80%

Kwijtscheldingsbeleid

Als een belastingplichtige door financiële omstandigheden een belastingaanslag niet (of slechts deels) kan betalen, kan kwijtschelding worden verleend. Ridderkerk hanteert de maximale normbedragen bij de toetsing van kwijtscheldingsverzoeken. Een belastingplichtige met een inkomen op bijstandsniveau komt in principe voor kwijtschelding in aanmerking.

Er zijn twee manieren om voor kwijtschelding in aanmerking te komen. Belastingplichtigen kunnen kiezen voor automatische kwijtschelding en hoeft men niet steeds jaarlijks opnieuw een kwijtscheldingsverzoek in te dienen of voor een handmatige beoordeling. De toetsing voor automatische kwijtschelding wordt uitgevoerd door de Stichting Inlichtingenbureau.

In onderstaand overzicht is een vergelijking gemaakt tussen de geraamde en de daadwerkelijk toegekende kwijtschelding van gemeentelijke belastingen.

Kwijtschelding lokale heffingen	Begroting 2021	Begroting 2021 na wijziging	Realisatie 2021
Onroerend zaakbelasting	-2.600	-2.600	-595
Afvalstoffenheffing	-134.800	-154.800	-178.748
Rioolheffing	-49.800	-49.800	-58.568

Het aantal verzoeken om kwijtschelding over de afgelopen jaren bedroeg:

Jaar	Aantal
2017	1.125
2018	1.092
2019	1.120
2020	1.218
2021	1.421

Ten opzichte van vorig jaar (2020) is er sprake van een stijging van 17% van het aantal verzoeken ontvangen (van 1.218 naar 1.421). Het aantal toegewezen verzoeken stijgt daarmee met 4% van 966 naar 1.001 in 2021. Terwijl het aantal automatische kwijtscheldingstoets stabiel blijft, is er sprake van een stijging van het aantal schriftelijke verzoeken voor kwijtschelding gemeentelijke belastingen 2021 en voorgaande jaren. Dit aantal stijgt in 2021 met 203. Het voorgaande heeft geleid tot een overschrijding van de kosten voor kwijtschelding met in totaal € 30.711.

Jaar	Verzoeken	Toegewezen	Percentage
2019	1.120	866	77%
2020	1.218	966	79%
2021	1.421	1.001	70%

Lokale lastendruk

Het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (Coelo) van de Rijksuniversiteit van Groningen brengt jaarlijks het niveau en de ontwikkeling van de lokale lasten in beeld. Bij het vergelijken van de woonlasten wordt er onder andere gekeken naar de OZB, afvalstoffenheffing en rioolbelasting. Het Coelo brengt hierover jaarlijks de ‘Atlas van lokale lasten’ uit, met daarin informatie over alle gemeenten in Nederland.

In deze jaarrekening is een vergelijking gemaakt tussen de lokale lastendruk van de gemeente Ridderkerk met die van omliggende gemeenten en een vergelijking met gemeenten met de laagste en de hoogste woonlasten.

Er wordt onderscheid gemaakt tussen de volgende situaties:
A. Woonlasten van huishoudens met een koopwoning (eigenaar-bewoner)

Eenpersoonshuishouden en meerpersoonshuishouden met een koopwoning

B. Woonlasten van huishoudens met een huurwoning (huurder-bewoner)

Eenpersoonshuishouden en meerpersoonshuishouden met een huurwoning

De geselecteerde gemeenten zijn bedoeld om een beeld te geven van:

Woonlasten van Ridderkerk in vergelijking met die van de aangrenzende gemeenten.
Vergelijking met woonlasten in de goedkoopste en duurste gemeenten in het land.

A. Woonlasten van huishoudens met een koopwoning (eigenaar-bewoner) tabel

Grafiek Woonlasten huishoudens met koopwoning verschillende gemeenten eigenaar-bewoner

B. Woonlasten van huishoudens met een huurwoning (huurder-bewoner) tabel

Grafiek Woonlasten huishoudens met koopwoning verschillende gemeenten huurder-bewoner

Een vergelijking met de woonlasten van de omliggende gemeenten in 2021 laat in het Coelo rapport het volgende beeld zien:

De woonlasten van huurders in Ridderkerk zijn nagenoeg gelijk met het landelijk gemiddelde woonlasten; Eenpersoonshuishoudens die huurder zijn, betalen de laagste woonlasten in Barendrecht. Meerpersoonshuishoudens kennen de laagste woonlasten in Rotterdam.
De woonlasten van woningeigenaren in Ridderkerk zijn lager dan de het landelijk gemiddelde woonlasten. Eenpersoonshuishoudens betalen de laagste woonlasten in Barendrecht en meerpersoonshuishoudens kennen de laagste woonlasten in Dordrecht.

In de vergelijking die hierna volgt zijn ter vergelijking de gemeenten Aalten, Tilburg en Nijmegen opgenomen als de gemeenten met de laagste woonlasten en de gemeenten Bloemendaal en Zwijndrecht met de hoogste woonlasten. Woningeigenaren hebben de laagste woonlasten in Aalten en Tilburg. Huurders in Nijmegen hebben de laagste woonlasten. Hoogste woonlasten hebben huishoudens met eigen woning in de gemeente Bloemendaal en huurders in de gemeente Zwijndrecht betalen de meeste woonlasten.

De volgende grafieken laten dit zien.

A. Landelijke woonlasten van huishoudens met een koopwoning (eigenaar-bewoner) tabel

Grafiek Woonlasten huishoudens met koopwoning verschillende gemeenten eigenaar-bewoner

B. Landelijke woonlasten van huishoudens met een huurwoning (huurder-bewoner) tabel

Grafiek Woonlasten huishoudens met koopwoning verschillende gemeenten huurder-bewoner

Landelijk neemt Ridderkerk een positie in van de 115e plaats als het gaat om een gezinshuishouden die eigenaar-bewoner is. Ter vergelijking: Tilburg staat op de 1e plaats met de laagste woonlasten en Bloemendaal op de 370e plek. Gaat het om een gezinshuishouden dat huurder-bewoner is, dan staat Ridderkerk op plaats 196. Ter vergelijking: Nijmegen staat op de 1e plaats met de laagste woonlasten en Zwijndrecht op de 374e plek met de hoogste woonlasten.

Ten opzichte van het landelijk gemiddelde betaalt een gezinshuishouden met een huurwoning in Ridderkerk nagenoeg hetzelfde bedrag aan woonlasten. De woonlasten van een gezinshuishouden met eigen koopwoning betalen tussen € 26 - € 43 minder dan de landelijk gemiddelde woonlasten. Een gezinshuishouden dat huurder is, betaalt iets meer dan het landelijk gemiddelde. Dit blijkt uit het overzicht hieronder:

Categorie	Landelijk gemiddeld	Ridderkerk
Eénpersoonshuishouden met een huurwoning	326	324
Meerpersoonshuishouden met een huurwoning	411	415
Eénpersoonshuishouden met een koopwoning	737	694
Meerpersoonshuishouden met een koopwoning	811	785