Toelichtingen

De jaarrekening is opgesteld met inachtneming van de voorschriften, zoals opgenomen in het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) en de verordening ex artikel 212 Gemeentewet, waarin door de gemeenteraad op 18 mei 2017 de uitgangspunten voor het financiële beleid, alsmede de regels voor het financiële beheer en voor de inrichting van de financiële organisatie zijn vastgesteld.

• De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van historische kosten.
• De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Baten en winsten worden slechts genomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico’s die hun oorsprong vinden voor het einde van het begrotingsjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden.
• Dividendopbrengsten van deelnemingen worden als baat genomen op het moment waarop het dividend betaalbaar wordt gesteld.
• De algemene uitkering gemeentefonds is opgenomen conform de in het jaar 2019 laatst gepubliceerde accresmelding in de septembercirculaire van 2019.
• De wetgever heeft bepaald dat het vaststellen van de eigen bijdragen in het Sociaal Domein de bevoegdheid is van Centraal Administratie Kantoor en niet die van de gemeente. De gemeente heeft voor deze opbrengst daardoor geen juistheid op persoonsniveau kunnen vaststellen. Over de hoogte en omvang van deze post in de jaarstukken is dan ook geen zekerheid verkregen.
• Personeelslasten worden in principe toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Door het formele verbod op het opnemen van voorzieningen of schulden uit hoofde van jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume, worden sommige personele lasten echter toegerekend aan de periode waarin uitbetaling plaatsvindt. Dit is bijvoorbeeld de ziektekostenpremie voor gepensioneerden en verlopende vakantiegeld- en verlofaanspraken. Voor arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van een jaarlijks vergelijkbaar volume worden geen voorzieningen getroffen of op een ander wijze een verplichting opgenomen.
• Doordat de verplichtingen voor wethouderspensioenen wel sterk kunnen fluctueren en dit een periode langer dan vier jaar betreft is voor deze verplichtingen wel een voorziening gevormd.
• Kosten van geldleningen worden rechtstreeks ten laste van de exploitatie gebracht.
• Gebeurtenissen die na balansdatum bekend zijn geworden zijn in de jaarrekening verwerkt.

Vaste activa

Algemeen
De raad heeft op 26 mei 2016 de nota activabeleid vastgesteld. Het beleid dat hierin beschreven is, is van toepassing op alle investeringen waarvoor vanaf 2016 voor het eerst uitgaven zijn gedaan.
Financiële vaste activa worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Overige vaste activa worden geactiveerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs, verminderd met de afschrijvingen en waardeverminderingen die naar verwachting duurzaam zijn. Er wordt geen rekening gehouden met een eventuele restwaarde.
Investeringen worden geactiveerd vanaf een bedrag van € 25.000 en een minimale gebruiksduur van drie jaar. Investeringen kleiner dan € 25.000 en met een kortere gebruiksduur dan drie jaar worden rechtstreeks ten laste van de exploitatie gebracht.
Bijdragen van derden die in directe relatie met een vast actief staan worden op de aanschafwaarde van dat actief in mindering gebracht; een eventueel restant wordt afgeschreven.
Voor de investeringen waarvoor in 2015 en voorgaande jaren uitgaven zijn gedaan blijft het beleid gelden van de nota van 19 december 2005.

Afschrijvingen
De afschrijvingen zijn gebaseerd op de verwachte economische levensduur. Nieuwe vaste activa die in 2016 voor het eerst afschrijvingslasten geven worden afgeschreven volgens de afschrijvingstabel van de nota activabeleid 2016. De afschrijving van nieuwe vaste activa begint op 1 januari van het jaar volgend op het jaar waarin het actief in gebruik is genomen.
Alle vaste activa worden lineair afgeschreven, uitgezonderd de bouw van het gemeentehuis en de parkeergarage onder het gemeentehuis die annuïtair worden afgeschreven.
Op grond en waardepapieren wordt niet afgeschreven, behalve grond onder activa in de openbare ruimte met maatschappelijk nut die wordt afgeschreven overeenkomstig die activa.
Op vaste activa waarop in 2015 of eerdere jaren al is afgeschreven blijven de oude afschrijvingsregels van toepassing.

Samenvatting afschrijvingstermijnen

Immateriële vaste activa
De immateriële vaste activa zijn tegen nominale waarde op de balans opgenomen.

Materiële vaste activa met economisch nut
Bij de waardering wordt in voorkomende gevallen rekening gehouden met een bijzondere vermindering van de waarde, indien deze naar verwachting duurzaam is.

Financiële vaste activa
Kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen in B.V.’s of N.V.’s worden gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs van de aandelen.

Vlottende activa

Voorraden
De als onderhanden werken opgenomen bouwgronden zijn gewaardeerd tegen de vervaardigingsprijs dan wel de lagere marktwaarde. Winsten uit grondexploitaties worden alleen genomen indien en voor zover die met voldoende mate van betrouwbaarheid als gerealiseerd aangemerkt kunnen worden. Zolang daar geen sprake van is worden verkregen verkoopopbrengsten op de vervaardigingskosten in mindering gebracht.

Gerede producten worden gewaardeerd tegen de kostprijs of tegen de marktwaarde indien de marktwaarde lager is dan de kostprijs. Dat laatste doet zich vooral voor indien voorraden incourant worden.

Vorderingen
Vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Voor openstaande vorderingen uit gemeentelijke heffingen wordt een voorziening in mindering gebracht ter grootte van het historisch percentage van oninbaarheid. Voor overige vorderingen wordt een voorziening in mindering gebracht op basis van de geschatte inningskansen.

Liquide middelen en overlopende activa
De liquide middelen en overlopende activa worden gewaardeerd tegen nominale waarde.

Vaste passiva

Eigen vermogen
De reserves zijn tegen nominale waarde op de balans opgenomen. De onderhoudsreserves zijn gebaseerd op een meerjarenraming van het uit te voeren groot onderhoud.

Voorzieningen
De voorzieningen zijn tegen nominale waarde op de balans opgenomen. Wanneer voorzieningen tegen contante waarde zijn gewaardeerd is dit bij de toelichting op de desbetreffende voorziening vermeld.

Vaste schulden met een rentetypische looptijd van één jaar of langer
Vaste schulden worden gewaardeerd tegen nominale waarde verminderd met gedane aflossingen.

Vlottende passiva

Vlottende schulden en overlopende passiva
Vlottende passiva zijn tegen nominale waarde op de balans vermeld.

Gewaarborgde geldleningen

Voor zover leningen door de gemeente gewaarborgd zijn, is buiten de balanstelling het totaalbedrag van de gewaarborgde schuldrestanten per einde boekjaar opgenomen. De waardering vindt plaats tegen de nominale waarde onder verminderingen van de gedane aflossingen en voor het rentepercentage van de gewaarborgde lening.

In onderstaande balansspecificaties wordt een vergelijking gemaakt met de balanspositie per 31 december 2018.

Vaste activa

Onder bijdragen van derden zijn de bijdragen van derden opgenomen die direct gerelateerd zijn aan de investering.

Vlottende activa
Voorraden - Onderhanden werk (incl. bouwgronden in exploitatie)
Dit betreft de boekwaarden van de grondexploitaties Cornelisland, Lagendijk, Het Zand en Anjerstraat-Bloemenstraat (€ 1.001.900). De actualisatie van de grondexploitatie voor Het Zand leidt ertoe, dat deze grondexploitatie minder winstgevend wordt. Het nadeel is berekend op € 471.400.

Specificaties voorraden

Uitzettingen
Op de nominale waarden van de vorderingen zijn de voorzieningen voor oninbare vorderingen in mindering gebracht. Hierbij is een onderscheid gemaakt tussen voorzieningen voor oninbaarheid inzake algemene vorderingen, vorderingen sociale zaken en vorderingen met betrekking tot belastingen, rioolheffing en afvalstoffenheffing. De omvang van deze voorzieningen is per balansdatum 31 december 2019 bepaald overeenkomstig de richtlijnen in artikel 11 van de Financiële verordening gemeente Ridderkerk.

De vorderingen op openbare lichamen betreffen nog te ontvangen compensabele btw 2018 en 2019 en verrekeningen tussen de gemeente Ridderkerk en de BAR-organisatie.
Van het bedrag van € 16.131.700 is ruim € 5,1 miljoen in 2020 ontvangen. Het restant van € 11 miljoen betreft de BCF-declaratie 2019. Deze wordt op 1 juli 2020 uitgekeerd.

De voorzieningen dubieuze debiteuren belastingen, rioolheffing en afvalstoffenheffing worden berekend aan de hand van lopende faillissementen, schuldsaneringen en ouderdom. Uit ervaring blijkt dat bij faillissementen bijna altijd de totale vordering moet worden afgeboekt. Bij wettelijke schuldsanering wordt gemiddeld 75% van de vordering afgeboekt en bij minnelijke schuldsanering gemiddeld 65%. Conform de geactualiseerde berekeningen 2019 moet het saldo van deze voorzieningen € 126.600 te bedragen. De voorziening dubieus voor algemene vorderingen is berekend op € 94.600.
Van de overige vorderingen van € 1.711.300 (exclusief de voorziening dubieus) staan medio februari 2020 nog € 701.000 belastingdebiteuren open en € 282.000 overige debiteuren. Van de belastingdebiteuren was op dat moment van ruim € 165.000 de vervaldatum nog niet overschreden.
De overige uitzettingen betreffen de vorderingen GWS4all.

De overige nog te ontvangen bedragen en vooruitbetaalde bedragen kunnen als volgt gespecificeerd worden.

Vaste passiva
Eigen vermogen
Het in de balans opgenomen eigen vermogen bestaat uit de algemene reserve en de bestemmingsreserves. Het verloop van deze reserves is in het onderstaande overzicht weergegeven.

Inleiding

Bestedingsoverzichten
De raad heeft als voorwaarde gesteld dat het (bestedings)doel van een bestemmingsreserve wordt vastgelegd bij de vorming van de reserve en de reserve wordt onderbouwd met een bestedingsplan dat naar zijn aard een incidenteel karakter heeft.

In de toelichting per reserve is informatie opgenomen over:
• Het doel, aard en reden.
• De mutaties in het jaar 2019.

Er is geen informatie gegeven over de meerjarenraming van de besteding van reserves. De begroting is hiervoor het aangewezen instrument.

Doorlichting reserves
Het doel van het doorlichten van reserves is om tijdig zicht te krijgen op stille overschotten of stille tekorten. In een aantal gevallen ligt de omvang van een reserve en de wijze waarop deze wordt ingezet vast en zullen er geen ontwikkelingen zijn die dat nog beïnvloeden. In die gevallen kan er geen stil tekort of een stille reserve ontstaan en is een doorlichting niet aan de orde. Ook als een reserve het karakter heeft van een algemeen dekkingsmiddel voor onvoorziene toekomstige gebeurtenissen is het onmogelijk om een doorlichting op te stellen. Waar een doorlichting om genoemde redenen niet aan de orde is, is geen uitgebreide toelichting gegeven.

Kapitaallastenreserves investeringen met economisch nut
In het verleden zijn investeringen met een langdurig en algemeen nut ineens afgeschreven ten laste van de reserves. Om bij de begroting het bestuur een beter inzicht in de lasten en baten van gemeentelijke activiteiten te geven, is in 1992 besloten tot een heractiveringsoperatie. Omdat extra afschrijvingen het inzicht verstoren, zijn extra afschrijvingen teruggedraaid en zijn daartegenover heractiveringsreserves gevormd, tegenwoordige reserves kapitaallasten genoemd.
Ook wanneer van nieuwe investeringen is besloten om deze ten laste van de reserves te brengen, wordt daartoe een afzonderlijke kapitaallastenreserve gevormd.
De onttrekkingen aan een kapitaallastenreserve volgen de afschrijving van het actief waarvoor de reserve is ingesteld.
 
Eind 2019 op te heffen reserves

De volgende reserves kunnen eind 2019 worden opgeheven:

• Dekkingsreserve 2004;
• Onderhoudsreserve Watergangen;
• Kapitaallastenreserve Schiestraat 1/3.

Algemene reserves

Algemene reserve

Doel, aard en reden van deze reserve
De algemene reserve is voor het laatst herzien in de door de raad vastgestelde Nota reserves en voorzieningen 2016-2019.
Daarin staat dat de algemene reserve dient om middelen zonder bestemming achter de hand te hebben die als dekkingsmiddel kunnen worden ingezet. Dit kan gaan om onverwachte tekorten, ruimte voor nieuw beleid en het opvangen van risico’s die zijn beschreven in de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing. De raad heeft in 2011 bepaald dat de ondergrens van de Algemene reserve € 20 miljoen bedraagt.

Dekkingsreserve

Dekkingsreserve 2004

Doel, aard en reden van deze reserve
De reserve is ingesteld bij de Nota reserves 2004 onderdeel vrije reserves van februari 2004 en gevormd uit een gedeelte van de vrije reserve, de dekkingsreserve algemene dienst en de algemene dekkingsreserve 2002.
De reserve dient als algemeen dekkingsmiddel door de uitkering van bespaarde rente en een gedeeltelijke annuïteit ten gunste van de exploitatie. De reserve wordt aangewend volgens een bij de vorming bepaald schema. Dit is vastgelegd in de meerjarenbegroting. Het laatste jaar van aanwending is 2019.
De reserve maakt deel uit van programma 12 Financiering en algemene dekkingsmiddelen.

Toelichting op de stortingen en onttrekkingen in 2019
De onttrekking betreft de annuïtaire aanwending volgens het schema van € 653.200. Dit is de laatste onttrekking en de reserve kan worden opgeheven.

Onderhoudsreserves

Reserve Onderhoud en baggeren haven

Doel, aard en reden van deze reserve
De reserve is ingesteld in 2008. De reserve dient om periodiek de haven te kunnen baggeren. De reserve valt onder programma 3 Verkeer, vervoer en wegen.

Toelichting op de stortingen en onttrekkingen in 2019
De storting in de reserve van € 32.700 betreft een jaarlijkse storting om het baggeren van de haven in de toekomst te kunnen bekostigen.

Reserve Onderhoud verhardingen

Doel, aard en reden van deze reserve
Ook deze reserve is ingesteld in 2008. De reserve dient ter egalisatie van de grilligheid van de uitgaven op het gebied van onderhoud en/of vervanging van elementen- en asfaltverhardingen van wegen, straten en pleinen. De omvang wordt berekend in het MJOP.
De reserve valt onder programma 3 Verkeer, vervoer en wegen.

Toelichting op de stortingen en onttrekkingen in 2019
De storting van € 916.700 betreft de dotatie volgens de raming. De onttrekking aan de reserve van € 1.006.100 is ter dekking van het uitgevoerde groot onderhoud aan verhardingen.

Reserve Groot onderhoud sportaccommodaties

Doel, aard en reden van deze reserve
De reserve heeft als doel fluctuaties op te vangen in de begroting groot onderhoud van de sportaccommodaties.

Toelichting op de stortingen en onttrekkingen in 2019
Conform de begroting wordt € 250.000 aan de reserve toegevoegd. De onttrekking ter dekking van het groot onderhoud aan sportaccommodaties bedraagt € 111.900.

Reserve Groot onderhoud gebouwen

Doel, aard en reden van deze reserve
De reserve heeft als doel fluctuaties op te vangen in de begroting groot onderhoud van de gebouwen.

Toelichting op de stortingen en onttrekkingen in 2019
Conform de begroting wordt € 443.600 aan de reserve toegevoegd. De onttrekking ter dekking van het groot onderhoud aan gebouwen bedraagt € 405.400.

Reserve Onderhoud openbare verlichting

Doel, aard en reden van deze reserve
De reserve is ingesteld in 2008. De reserve dient ter egalisatie van de grilligheid van de uitgaven op het gebied van vervanging van masten, armaturen en lampen van de openbare verlichting. De omvang wordt berekend in een MJOP.
De reserve valt onder programma 3 Verkeer, vervoer en wegen.

Toelichting op de stortingen en onttrekkingen in 2019
De storting van € 163.400 betreft de toevoeging volgens de raming. De onttrekking aan de reserve ter dekking van de kosten van groot onderhoud aan openbare verlichting is € 238.300.

Reserve Onderhoud watergangen

Doel, aard en reden van deze reserve
Net als andere onderhoudsreserves is deze reserve in 2008 ingesteld.
Het doel is egalisatie van de grilligheid van de uitgaven op het gebied van onderhoud aan watergangen, te weten:
• Uitbaggeren van sloten en singels;
• Schoonmaken van sloten en singels;
• Herstel van beschoeiingen langs sloten en singels.
De omvang wordt berekend in het MJOP.
De reserve valt onder programma 3 Verkeer, vervoer en wegen.

Toelichting op de stortingen en onttrekkingen in 2019
De storting in deze reserve van € 160.600 betreft de storting volgens de raming. De onttrekking aan de reserve van € 214.000 is ter dekking van groot onderhoud aan watergangen in 2019.

Reserve Onderhoud speelterreinen

Doel, aard en reden van deze reserve
Deze reserve is ingesteld bij de 1e Tussenrapportage 2012.
De reserve dient om grote verschillen in jaarlijkse uitgaven aan het groot onderhoud van de speelterreinen en de vervanging van speelwerktuigen op te vangen. De omvang wordt berekend in het MJOP.
De reserve valt onder programma 6 Cultuur, sport en groen.

Toelichting op de stortingen en onttrekkingen in 2019
De storting in de reserve van € 73.800 betreft het geraamde bedrag. De onttrekking aan deze reserve van € 29.400 betreft grotendeels de dekking van de reconstructie van speelterreinen.

Bestemmingsreserves

Reserve Overstapplaats Deltapoort

Doel, aard en reden van deze reserve
De reserve is ingesteld bij de vaststelling van de rekening 2011 en heeft als doel het realiseren van een toeristische overstapplaats in de Deltapoort. De hoogte van de reserve is gebaseerd op een raming van de realisatiekosten.

Toelichting op de stortingen en onttrekkingen in 2019
Er zijn geen middelen onttrokken of toegevoegd aan deze reserve.

Reserve Omgevingslawaai

Doel, aard en reden van deze reserve
De reserve heeft als doel de kosten te dekken van het opstellen van gemeentelijke geluidskaarten en op deze kaarten gebaseerde geluidactieplannen. De geluidkaarten en geluidactieplannen zijn instrumenten om de geluidbelasting door wegverkeer, industrielawaai en spoorlawaai in de gemeente te beheersen en waar mogelijk terug te dringen.
De reserve valt onder programma 10 Gezondheid en duurzaamheid.

Toelichting op de stortingen en onttrekkingen in 2019
Er zijn geen middelen onttrokken of toegevoegd aan deze reserve.

Reserve Beeldende kunst

Doel, aard en reden van deze reserve
De reserve dient voor dekking van de kosten van kunstopdrachten c.q. kunstaankopen.
De reserve wordt inmiddels wegens bezuinigingen niet meer jaarlijks gevoed. Aanwending zal plaatsvinden met de aankoop van een kunstwerk op het Koningsplein na de oplevering van de laatste woningen in het Centrumplan. Daarna wordt de reserve opgeheven.
De reserve valt onder programma 6 Cultuur, sport en groen.

Toelichting op de stortingen en onttrekkingen in 2019
In 2019 is ter dekking van kosten voor beeldende kunst in het centrum € 7.900 aan de reserve onttrokken.

Reserve Sociaal Domein

Doel, aard en reden van deze reserve
Deze reserve is ingesteld omdat de uitvoering binnen het Sociaal domein open-eind-regelingen betreffen. Na de decentralisatie van rijkstaken is het aantal taken en het bijbehorende gemeentelijke budget enorm toegenomen. Tegelijk is er bij die decentralisatie sprake van een korting ten opzichte van het budget dat bij het Rijk beschikbaar was. Vanwege de onbekendheid met de mate waarin een beroep wordt gedaan op deze voorzieningen, afgezet tegen het beschikbare budget, heeft de raad ervoor gekozen deze afzonderlijke reserve in te stellen. De reserve kan worden gebruikt om gedurende de implementatiefase van de 3 Decentralisaties onvoorziene uitgaven in het sociaal domein op te vangen. De reserve is ingesteld bij de jaarrekening 2013 (3 juli 2014) uit het resultaat na bestemming (raadsamendement 2014 - 1A).

Toelichting op de stortingen en onttrekkingen in 2019
In het kader van het project uit de Kadernota 2018, ‘Gewoon meedoen, gewoon opgroeien’ is € 58.100 aan de reserve onttrokken.

Reserve Ondergronds brengen hoogspanningsleidingen

Doel, aard en reden van deze reserve
De reserve is ingesteld bij raadsbesluit van 10 september 2015. Doel is de dekking van het aandeel van de gemeente in het ondergronds brengen van een hoogspanningsleiding bij Oostendam.

Toelichting op de stortingen en onttrekkingen in 2019
Er zijn geen middelen onttrokken of toegevoegd aan deze reserve.

Reserve Landschapstafel IJsselmonde

Doel, aard en reden van deze reserve
Deze reserve is ingesteld bij raadbesluit van 5 november 2015. Het Natuur en Recreatieschap IJsselmonde (NRIJ) heeft een overschot in de Algemene reserve uitgekeerd aan de deelnemende gemeenten. De raad heeft bij de 2e Tussenrapportage 2015 besloten deze eenmalige inkomst in te zetten voor de Landschapstafel.

Toelichting op de stortingen en onttrekkingen in 2019
Er zijn geen middelen onttrokken of toegevoegd aan deze reserve.

Reserve Integraal accommodatieplan

Doel, aard en reden van deze reserve
De reserve heeft als doel de kosten te dekken voor het optimaliseren van het maatschappelijk vastgoed van de gemeente Ridderkerk.
De reserve valt onder programma 6 Cultuur, sport en groen.

Toelichting op de stortingen en onttrekkingen in 2019
In 2019 is een bedrag van € 70.700 onttrokken ter dekking van sloopkosten voor sporthal de Beverbol en de jeu de boulesbaan aan de Populierenlaan.

Reserve Frictiekosten peuterwerk

Doel, aard en reden van deze reserve
Deze reserve is ingesteld bij de vaststelling van de rekening 2016 en heeft als doel het beschikbaar stellen van een bedrag voor het vergoeden van frictiekosten peuterwerk in 2017 en 2018.
De reserve valt onder programma 7 jeugd(hulp).

Toelichting op de stortingen en onttrekkingen in 2019
Bij de jaarrekening 2018 is besloten om het saldo van de reserve van € 66.600 te laten vrijvallen en toe te voegen aan de algemene reserve. De reserve is daarmee opgeheven.

Reserve Vpb grondexploitaties

Doel, aard en reden van deze reserve
Deze reserve is ingesteld bij de 2e Tussenrapportage 2018 en heeft als doel om verwachte vennootschapsbelasting op grondexploitaties te kunnen dekken.

Toelichting op de stortingen en onttrekkingen in 2019
Bij de jaarrekening 2018 is besloten om € 273.900 aan de reserve toe te voegen. In 2019 is € 622.700 aan de reserve onttrokken ter dekking van vennootschapsbelasting op grondexploitaties in 2019.

Reserve Uitvoering welzijns- en sportbeleid Facet

Doel, aard en reden van deze reserve
Deze reserve is ingesteld in verband met het ontvlechten en het inregelen van de nieuwe situatie bij Stichting Facet.
De reserve is voor zowel beheer en exploitatie van de sportaccommodaties alsook voor de sport- en welzijnsaccommodaties.

Toelichting op de stortingen en onttrekkingen in 2019
Bij de jaarrekening 2018 is besloten om € 500.000 aan de reserve toe te voegen. Conform de begroting na wijziging is ter dekking van uitvoeringskosten welzijns- en sportbeleid Facet in 2019 € 234.000 aan de reserve onttrokken.

Bestemmingsreserve Nieuw Reijerwaard

Doel, aard en reden van deze reserve
De reserve dient ter dekking van investeringen die de ontwikkeling van het gebied ten goede komen, zodat in alle opzichten een goed functionerend bedrijventerrein wordt gerealiseerd.

Toelichting op de stortingen en onttrekkingen in 2019
Er zijn geen middelen onttrokken of toegevoegd aan deze reserve.

Inleiding

Methode van waarderen
De voorzieningen zijn voor hun nominale waarde op de balans opgenomen. De in de voorziening onderhoud graven gestorte afkoopsommen zijn gebaseerd op een oneigenlijke annuïteit waarbij de jaarlijkse aanwending groeit met inflatie. De contante waarde hiervan is op de balans opgenomen.

Nota reserves en voorzieningen 2016-2019
De raad heeft op 26 mei 2016 de Nota reserves en voorzieningen 2016-2019 vastgesteld. Bij het opstellen van de balans per ultimo 2019 is het beleid van deze nota toegepast.

Bestedingsoverzichten
In de toelichting per voorziening is informatie opgenomen over:
• Het doel, aard en reden.
• De mutaties in het jaar 2019.
Er is geen informatie gegeven over de meerjarenraming van de besteding van voorzieningen. De begroting is hiervoor het aangewezen instrument.

Doorlichten voorzieningen
Het doel van het doorlichten van voorzieningen is om tijdig zicht te krijgen op stille overschotten of stille tekorten. In een aantal gevallen ligt de omvang van een voorziening en de wijze waarop deze wordt ingezet vast en zullen er geen ontwikkelingen zijn die dat nog beïnvloeden. In die gevallen kan er geen stil tekort of een stille reserve ontstaan en is een doorlichting niet aan de orde. In het Besluit Begroting en Verantwoording Provincies en Gemeenten is bepaald dat alle voorzieningen toereikend moeten zijn voor de achterliggende verplichtingen. Daarom moeten in principe alle voorzieningen bij de jaarrekening worden doorgelicht.
Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico’s

Voorziening Wethouderspensioenen

Doel, aard en reden van deze voorziening
De voorziening is ingesteld bij de jaarrekening 2004.
Deze voorziening dient om toekomstige pensioenuitkeringen (concrete verplichtingen) aan (voormalige) wethouders te verstrekken c.q. om opgebouwde rechten te kunnen betalen wanneer deze worden opgevraagd voordat de pensioengerechtigde leeftijd wordt bereikt.
De voorziening valt onder programma 1 Bestuur en (overheids)participatie.

Toelichting op de stortingen en onttrekkingen in 2019
Er is een storting aan de voorziening gedaan van € 551.900. Deze hoge storting betreft met name een verplichte incidentele herrekening (in verband met rentedaling) van de voorziening wethouderspensioenen De uitgaven ten laste van de voorziening zijn € 158.800.

Voorziening Afwikkelkosten Park Ringdijk

Doel, aard en reden van deze voorziening
Er zijn afrondende werkzaamheden (groenvoorzieningen) in de grondexploitatie van Park Ringdijk, waarvoor de benodigde budgetten die hiervoor nodig zijn middels deze voorziening beschikbaar zijn.

Toelichting op de stortingen en onttrekkingen in 2019
De onttrekkingen zijn € 1.200. De onttrekkingen zijn gedaan in het kader van de uit te voeren werkzaamheden.

Voorziening Bodem Woonvisie

Doel, aard en reden van deze voorziening
Deze voorziening is ingesteld bij de 1e Tussenrapportage 2017.
De voorziening heeft tot doel om de declaraties te kunnen dekken die voorvloeien uit de aanwezigheid van bodemverontreiniging bij woningen overgedragen aan Woonvisie.

Toelichting op de stortingen en onttrekkingen in 2019
Bij de herstructurering van de flats aan de Rembrandtweg is een bodemverontreiniging aangetoond en gesaneerd. De kosten hiervan zijn nagenoeg geheel (€ 330.000) ten laste van deze voorziening gebracht.

Voorziening Afwikkelkosten Centrumplan

Doel, aard en reden van deze voorziening
Er zijn afrondende werkzaamheden in de grondexploitatie van het Centrumplan, waarvoor de benodigde budgetten die hiervoor nodig zijn middels deze voorziening beschikbaar zijn.

Toelichting op de stortingen en onttrekkingen in 2019
De onttrekkingen zijn € 4.300. De onttrekkingen zijn gedaan in het kader van de uit te voeren werkzaamheden.

Voorziening wachtgelden wethouders

Doel, aard en reden van deze voorziening
Voor het wachtgeld van de wethouders is op basis van het wettelijk kader, zoals opgenomen in het BBV, de gemeente verplicht om een voorziening te vormen voor verplichtingen waarvan de omvang per 31 december redelijk in te schatten is. De gerelateerde kosten die in de volgende begrotingsjaren zullen worden gemaakt worden komen ten laste van deze voorziening. Om die reden is de gemeente verplicht om de kosten van het wachtgeld niet via de exploitatiekosten te nemen maar via een voorziening.

Toelichting op de stortingen en onttrekkingen in 2019
De toevoeging aan de voorziening bedraagt € 202.800.

Voorzieningen voor middelen derden met bestedingsverplichtingen

Voorziening Onderhoud graven 10/20 jaar

Doel, aard en reden van deze voorziening
De voorziening dient om toekomstige verplichtingen ten aanzien van onderhoud aan graven te kunnen blijven bekostigen.
De voorziening valt onder programma 10 Gezondheid en duurzaamheid.

Toelichting op de stortingen en onttrekkingen in 2019
De storting in de voorziening van € 510.500 bestaat met name uit in 2019 ontvangen afkoopsommen voor onderhoud graven en de bespaarde rente over het saldo van de voorziening per 1 januari 2019 (contante waarde). De onttrekking aan de voorziening van € 581.400 is ter dekking van de onderhoudslasten van de begraafplaatsen.

Voorziening Vervanging riolering

Doel, aard en reden van deze voorziening
De voorziening is ingesteld bij het GRP-V en dient ter dekking van de vervangingskosten van rioleringen. De dotatie aan de voorziening is afhankelijk van de werkelijke uitgaven.
De voorziening valt onder programma 10 Gezondheid en duurzaamheid.

Toelichting op de stortingen en onttrekkingen in 2019
De storting en onttrekking van € 702.400 betreffen de in 2019 gemaakte kosten van vervangingen.

Voorziening Beklemde middelen lijkbezorging

Doel, aard en reden van de voorziening
De voorziening is ingesteld bij raadsbesluit van december 2012. De voorziening heeft tot doel overschotten of tekorten bij de jaarrekening over meerdere jaren in de tarieven te verrekenen.
De voorziening valt onder programma 10 Gezondheid en duurzaamheid.

Toelichting op de stortingen en onttrekkingen in 2019
Op de exploitatie van de begraafplaatsen is in 2019 een nadelig saldo ontstaan. Hiervoor is ter dekking € 112.900 aan de voorziening beklemde middelen lijkbezorging onttrokken.

Voorziening Beklemde middelen riolering

Doel, aard en reden van de voorziening
Doel van deze voorziening is dat door de inzet ervan de tarieven zo laag mogelijk kunnen blijven. In 2012 is het GRP-V vastgesteld. Daarbij is over een periode van 40 jaar een doorrekening gemaakt van de noodzakelijke onttrekkingen en stortingen aan deze voorziening.
De voorziening valt onder programma 10 Gezondheid en duurzaamheid.

Toelichting op de stortingen en onttrekkingen in 2019
Het voordelig resultaat op riolering leidt tot een toevoeging aan de voorziening beklemde middelen riolering van € 96.700.

Voorziening Beklemde middelen afvalstoffenheffing

Doel, aard en reden van deze voorziening
De voorziening dient om voor- en nadelen op de inzameling van huishoudelijk afval via de afvalstoffenheffing te egaliseren, zodat op rekeningbasis volledige kostendekking wordt bereikt.
De voorziening wordt gevoed door de ontvangen afvalstoffenheffing.
De voorziening valt onder programma 10 Gezondheid en duurzaamheid.

Toelichting op de stortingen en onttrekkingen in 2019
Ter dekking van het nadeel op afval wordt het restant van de voorziening beklemde middelen afvalstoffenheffing (€ 111.900) aan de voorziening onttrokken.

Langlopende leningen

Waarborgsommen

Vlottende schulden

Van de openstaande crediteuren van € 6.695.900 bedroeg het openstaande saldo medio februari 2020 minder dan € 1.000.

De verplichtingen die in het begrotingsjaar zijn opgebouwd en in een volgend begrotingsjaar tot betaling komen, kunnen als volgt gespecificeerd worden.

Overige niet uit de balans blijkende verplichtingen met borgstellingen en garanties

In het volgend overzicht staan de lasten en baten die naar hun aard éénmalig zijn en € 50.000 of meer bedragen. De éénmalige lasten en baten die kleiner zijn dan € 50.000 zijn samengevat in bedragen per programma.

Het overzicht eenmalige lasten en baten is gebaseerd op de notitie structurele en incidentele baten en lasten van augustus 2018, waarin nieuwe criteria voor het onderscheid in structurele en incidentele mutaties is gegeven. Onder incidentele mutaties vallen ook lasten en baten die over een langere periode van jaren lopen, maar wel eindig zijn.

In het onderstaand overzicht staan de lasten en baten die naar hun aard eenmalig zijn en
€ 50.000 of meer bedragen. De eenmalige lasten en baten die kleiner zijn dan € 50.000 zijn samengevoegd in bedragen per programma.
Onderstaand overzicht is gebaseerd op de notitie structurele en incidentele baten en lasten van augustus 2018, waarin nieuwe criteria voor het onderscheid in structurele en incidentele mutaties is gegeven. Onder incidentele mutaties vallen ook lasten en baten die over een langere periode van jaren lopen, maar wel eindig zijn.

Eind december 2019 is het eindbod voor de verkoop van de aandelen Eneco Groep N.V. ontvangen. Hierop heeft het college een definitief eindbesluit tot verkoop van alle aandelen Eneco genomen op 18 februari 2020. In het voorjaar van 2020 zal de daadwerkelijke aandelenoverdracht plaatsvinden. De netto-verkoopopbrengst van afgerond € 46 miljoen en het laatste reguliere dividend van ruim € 700.000 worden in de eerste helft van 2020 ontvangen en in het jaar 2020 verantwoord. De financiële vaste activa zal daarbij niet worden beïnvloed, omdat de boekwaarde slechts een symbolisch bedrag van € 1 bedraagt. Het eigen vermogen zal in 2020 echter fors toenemen met de eenmalige netto-verkoopopbrengst van afgerond € 46 miljoen. Dit bedrag wordt toegevoegd aan de algemene reserve, totdat de raad een besluit neemt over de inzet. Hierbij wordt rekening gehouden met een aparte reservering in de algemene reserve van € 1,3 miljoen als compensatie voor dividendderving de komende jaren, in combinatie met een eventuele vrijwaring in de REMU-procedure. Met het vervallen van het reguliere dividend wordt in de (meerjaren)begroting rekening gehouden.

De uitbraak van COVID-19 (Corona) eind februari 2020 heeft een enorme impact op ons allemaal. De wereldwijde pandemie leidt tot ongekende omstandigheden. Voor de aanpak van COVID-19 kijken wij wat we, aanvullend op de landelijk maatregelen van het Rijk, kunnen doen. Dit raakt veel beleidsterreinen van onze organisatie. We streven naar een zo adequaat mogelijke uitvoering van de landelijke en lokale maatregelen en naar zoveel mogelijk continuïteit van de reguliere werkzaamheden en van noodzakelijke (digitale) besluitvorming en hebben daarvoor de nodige interne maatregelen genomen.
Het COVID-19 (Corona) virus heeft geen financiële gevolgen voor de jaarrekening 2019, maar wel voor naar verwachting veel beleidsterreinen van onze begroting 2020 en mogelijk voor de jaren daarna. Hoe groot de financiële impact zal zijn is nu onmogelijk te bepalen. We monitoren onze risico’s en die van onze partners voortdurend. Onze organisatie loopt geen risico voor de continuïteit. We bewaken onze liquiditeitspositie goed en nemen zo nodig maatregelen om onze taken gedurende deze crisis zo goed mogelijk te blijven uitvoeren.

Op 10 december 2015 heeft de raad het controleprotocol voor de jaarstukken 2015-2019 vastgesteld. Daarin zijn de volgende criteria voor de toets op de rechtmatigheid van budgetafwijkingen opgenomen:

Kostenoverschrijdingen worden in beginsel als rechtmatig beschouwd:
a) als dat geheel of grotendeels worden gecompenseerd door direct gerelateerde inkomsten of een gevolg zijn van exogene, onontkoombare of onvoorziene factoren;
b) als het gaat om open einde (subsidie)regelingen.

Kostenoverschrijdingen worden in beginsel als onrechtmatig beschouwd:
a) als de overschrijdingen van de kosten van activiteiten passen binnen het bestaande beleid maar ten onrechte niet tijdig aan de raad zijn gerapporteerd;
b) als de overschrijdingen van kosten van activiteiten niet passen binnen het bestaande beleid.

Onder de tabellen van het onderdeel ‘Wat heeft het gekost?’ wordt een melding gemaakt over de begrotingsrechtmatigheid als er een onrechtmatigheid aangetroffen is. Als er geen melding gemaakt wordt, is er op dat programma geen onrechtmatigheid geconstateerd.
De toelichtingen zijn in dit deel van de jaarstukken samengevoegd. Een totaaloverzicht van budgetafwijkingen is in onderstaande tabel opgenomen. Hierbij is aangegeven welk deel meetelt bij het rechtmatigheidsoordeel.
Ook is een tabel opgenomen voor budgetafwijkingen bij investeringen. Daarbij wordt aangegeven welk deel meetelt bij het rechtmatigheidsoordeel.
Op het niveau van de doelstellingen dienen alle budgetafwijkingen groter dan € 50.000 goed herkenbaar in de jaarrekening te worden opgenomen en toegelicht.

De gemeenteraad heeft in het controleprotocol voor de accountantscontrole van de jaarstukken 2015-2019 voor fouten een tolerantiegrens vastgesteld van 1% van het totaal van de lasten. De commissie BBV heeft in een stellige uitspraak gesteld dat het totaal van de lasten inclusief de toevoegingen aan de reserves is.
De accountant heeft de tolerantiegrens voor de jaarrekening 2019 vastgesteld op € 1.414.200. Blijft het totaal van de financiële onrechtmatigheden binnen dit bedrag dan kan een goedkeurende controleverklaring op de financiële rechtmatigheid door de accountant worden afgegeven.

Programma 4 Economische zaken
De lasten van dit programma zijn overschreden met € 249.000. De oorzaken hiervan zijn de afrekening over de jaren 2016 tot en met 2018 voor de omzetheffing van het benzinestation met het waterschap en bouwkundige aanpassingen aan een gebouw aan de Noordstraat. Beide budgetafwijkingen vallen onder de categorie Kostenoverschrijdingen betreffende activiteiten die passen binnen het bestaande beleid en ten onrechte niet tijdig aan de raad zijn gerapporteerd genoemd in het Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarrekening 2015-2019.
Een andere oorzaak is de procentuele verdeling van de BAR-bijdrage over de taakvelden. Deze verdeling is over het geheel budgettair neutraal.

Programma 7 Jeugd(hulp)
De lasten van dit programma zijn overschreden met € 434.200 incl. reservemutaties. Onderwerpen die deel uitmaken van de overschrijding zijn lokale jeugdhulp en gespecialiseerde jeugdvoorzieningen.
De genoemde onderwerpen zijn openeinderegelingen en kunnen hierdoor als rechtmatig worden beschouwd volgens categorie Kostenoverschrijdingen bij open einde (subsidie) regelingen. Deze categorie wordt genoemd in het controleprotocol voor accountantscontrole op de jaarstukken 2015-2019.

Programma 8 Welzijn en zorg
De lasten van dit programma zijn overschreden met € 87.600. Onderwerpen die deel uitmaken van de overschrijding zijn de voorzieningen voor Wmo, collectief vervoer en Wmo begeleiding.
De genoemde onderwerpen zijn openeinderegelingen en kunnen hierdoor als rechtmatig worden beschouwd volgens categorie Kostenoverschrijdingen bij open einde (subsidie) regelingen. Deze categorie wordt genoemd in het controleprotocol voor accountantscontrole op de jaarstukken 2015-2019.

Programma 9 Werk
De lasten van dit programma zijn overschreden met € 622.600. Een oorzaak hiervan is de uitgaven voor de post Wet BUIG uitkeringen.
Het genoemde onderwerp is een openeinderegeling en kan hierdoor als rechtmatig worden beschouwd volgens categorie Kostenoverschrijdingen bij open einde (subsidie) regelingen. Deze categorie wordt genoemd in het controleprotocol voor accountantscontrole op de jaarstukken 2015-2019.
Een andere oorzaak is de procentuele verdeling van de BAR-bijdrage over de taakvelden. Deze verdeling is over het geheel budgettair neutraal.

Niet in programma’s verantwoorde baten en lasten
De lasten van dit onderdeel zijn overschreden met € 374.100. De oorzaak hiervan is de afkoop van een langlopende lening.
De budgetafwijking is gemeld aan de gemeenteraad via een raadsinformatiebrief van 20 december 2019. Hiermee telt de afwijking niet mee bij de rechtsmatigheidscontrole.

Programma 3 Verkeer, vervoer en wegen
In het investeringskrediet voor de bouw van de gladheidsbestrijdingsfaciliteit zijn kosten gemaakt voor onvoorziene meerwerk bouwkosten en het afvoeren van meer grond.

Programma 6 Sport, cultuur en groen
De overschrijdingen hebben te maken met de kredieten voor Bereikbaarheid Reijerpark voor fietsers en voetgangers. Hier zijn extra aanpassingen in de openbare ruimte gedaan. En met Buitensportaccommodatie Reijerpark. Hier zijn aanpassingen en vergroting van het korfbalveld niet begroot.

Programma 10 Gezondheid en duurzaamheid
Door een groter aantal uitgereikte gft-minicontainers is het krediet overschreden.

Op grond van de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen voor de (semi)publieke sector (WNT) moet in de jaarrekening verslag gedaan worden van de bezoldiging van (gewezen) topfunctionarissen en van eenieder van wie de bezoldiging van zijn functie of functies de maximale bezoldiging te boven is gegaan. De maximale bezoldiging bedraagt in 2019  € 194.000.
De wet heeft betrekking op de bezoldiging van de gemeentesecretaris en de griffier.

Programma 1
1. Raadsinformatiesysteem
Door technische oorzaken bij de leveranciers kon de migratie van de raadsinformatie 2006-2018 naar het nieuwe raadsinformatiesysteem nog niet worden uitgevoerd. Deze migratie zal door de leverancier worden uitgevoerd in 2020.

2. Aanpassen trouwzaal vergadertafels en stoelen
Een deel van het meubilair kon niet worden geleverd in 2019. In 2020 is alsnog het ontbrekende deel geleverd.

3. Aanpassen trouwzaal vergaderinstallatie en encoder
De apparatuur kon niet meer worden geleverd in 2019. Begin 2020 is de apparatuur geleverd. Het budget was onvoldoende. Bij de 1e Turap 2020 zal daarom extra budget worden bijgeraamd.

Programma 3
4. Geluidswal Drievliet
Er wordt € 281.700 doorgeschoven naar 2020. De werkzaamheden worden in april 2020 afgerond. De oorspronkelijke kostenraming was te hoog, waardoor er te veel krediet is aangevraagd. Naar verwachting zal er € 87.000 over blijven.

5. Fietsverhardingen Rijksstraatweg
Het aanbrengen van verharding gebeurt gelijktijdig met de uitvoering van de snelfietsroute F15 IJsselmonde. De eerste fase is in 2019 uitgevoerd. De tweede fase wordt in 2020 uitgevoerd. Het investeringsbedrag is in 2020 nodig en wordt in dat jaar ook uitgegeven.

6. Snelfietsroute F16 tracé Verenambachtseweg
Eind 2019 is het fietspad aangelegd. De laatste werkzaamheden (groen, markering e.d.) zullen begin 2020 worden afgerond. Het investeringsbedrag is nodig om in 2020 de werkzaamheden in 2019 en 2020 te kunnen afrekenen.

7. Fietshighway Lagendijk
Het huidige ontwerp moet worden aangepast omdat het beschikbare budget hiervoor niet voldoende is. In 2020 wordt het ontwerp aangepast. De verwachting is dat de uitvoering in de tweede helft van 2020 plaatst vindt.

8. Geluidswal ’t Zand
Er wordt € 362.600 doorgeschoven naar 2020. De werkzaamheden worden in april 2020 afgerond. De oorspronkelijke kostenraming was te hoog, waardoor er te veel krediet is aangevraagd. Naar verwachting zal er € 113.000 over blijven.

9. Damwand Bilderdijklaan
Opdracht is in mei 2019 verstrekt, door een langer vergunningstraject en volle orderportefeuille kon de uiteindelijke uitvoering pas gestart worden in januari 2020, de dam is inmiddels aangebracht.

10. Snelfietsroute F15 IJsselmonde
In 2019 zijn er meer projecten rondom de snelfietsroute in uitvoering en in voorbereiding gestart dan gepland.
Hierdoor is er een overschrijding ontstaan wat in 2020 weer wordt gecompenseerd.

11. Gladheidsbestrijdingsfaciliteit, bouw
In dit investeringskrediet voor de bouw zijn er kosten gemaakt voor onderdelen die niet voorzien waren. Het meerwerk bouwkosten bestaat uit: extra kosten verduurzaming van de gevelbekleding waardoor het vijfenveertig jaar onderhoudsvrij is (levensduur verlengend) en extra grondwerk buitenterrein. Gebleken is dat er meer grond moest worden afgegraven en om verzakking te voorkomen is ervoor gekozen om meer grond af te voeren en extra verstevigingsmateriaal aan te brengen voor de zware voertuigen (€ 63.000 nadeel). Bovenstaand resulteerde daardoor ook in extra uren projectleiding en directievoering nodig (€ 47.800 nadeel).

12. Gladheidsbestrijdingsfaciliteit, installaties
Op het investeringskrediet voor de installaties is een voordeel gerealiseerd van € 46.000. Dit heeft te maken met het niet aangelegd hebben van zonnepanelen. Dit zat oorspronkelijk wel in het bestek (met subsidie vanuit het Rijk). Aangezien we geen subsidie meer konden krijgen, is besloten de zonnepanelen achterwege te laten. De rijksmiddelen bleken hiervoor helaas uitgeput te zijn. Tevens wordt een restantbedrag doorgeschoven naar 2020 van € 60.000 voor de restpunten in de oplevering in 2020 (laatste termijn voor de oplevering).

13. Keerwand Donckse Bos
Door het grote aantal investeringen dat in 2019 moest worden op gestart is de vervanging van de keerwand Donckse bos bewust door geschoven naar 2020. De voorbereiding zal in het 2e kwartaal 2020 worden gestart.

14. Bouw en openbare ruimte sporthal PC Hooftstraat
Volgens het Integraal Huisvestingsplan zou de sporthal PC Hooftstraat in de plaats komen van de sporthal Drievliet. Inmiddels besloten om Sporthal Drievliet te renoveren en de nieuwe Sporthal PC Hooftstraat gaat niet door. Voor de driehoek het Zand gaat het daarbij om de realisatie van een buitensportruimte. De reeds doorgeschoven kredieten voor de bouw (feitelijk had dit eigenlijk ook al met het krediet voor de buitenruimte moeten gebeuren) zullen daarbij als dekking voor de nieuwe plannen worden ingezet.

15. Snelheidsremmende maatregelen Erasmuslaan
Eind 2019 is - en begin 2020 wordt door een adviesbureau onderzoek gedaan naar de verkeerssituatie op de Erasmuslaan. In dit onderzoek, dat in 2020 wordt afgerond, wordt aangegeven wat de perspectieven zijn voor het inrichten van de Erasmuslaan. Het investeringsbedrag is in 2020 nodig om (korte termijn) maatregelen uit te kunnen voeren.

16. Rehabilitaties wegen
Voor rehabilitaties is totaal € 1.456.400 geraamd, hiervan is in 2019 € 784.300 uitgegeven. Het restantkrediet van € 672.100 schuift door naar 2020. Hieronder worden de projecten nader toegelicht:
• Project Gerard Alewijnszstraat-Linnenstraat is in de voorbereidingsfase.
• De projecten Blauwbloemstraat-Witbloemstraat en DS Sleeswijk Visserstraat zitten in de voorbereidingsfase. De uitvoering sluit aan op project F15 snelfietsroute Vlasstraat.
• Project F15 snelfietsroute Vlasstraat is in de aanbestedingsfase. De uitvoering start in het 2e kwartaal 2020.
• Bij project Jhr. de Savornin Lohmanstraat is in 2019 de aanbesteding gestart.
• Het project Rijksstraatweg is afgerond en zit in de nazorgfase.
• Voor alle overige projecten zijn de voorbereidingen gestart.

17. Openbare verlichting
In 2019 lag de focus vooral op de aanbesteding van een nieuw onderhoudsbestek openbare verlichting. Dit veroorzaakte stagnatie in de uitvoering van investeringswerkzaamheden.

18. Vervangen zitbanken
Eind 2019 zijn zitbanken besteld. Deze zijn in januari 2020 geleverd.

19. Verbeteren verkeersveiligheid Ringdijk
Het project wordt gedeeltelijk doorgeschoven omdat er geen werkzaamheden zijn uitgevoerd tijdens het stormseizoen door het Waterschap.

20. Voetpad en dijktrap Ringdijk
De Ringdijk is van het Waterschap Hollandse Delta. Voor het uitvoeren van de werkzaamheden heeft de gemeente een vergunning van het waterschap nodig. Deze vergunning is aangevraagd. Het waterschap loopt achter met de vergunningverlening. De doorlooptijd van een vergunning is ca. 20 weken. De vergunningaanvraag is inmiddels in behandeling genomen. We zijn nog in afwachting van de daadwerkelijke vergunning. Zodra deze er is kan er gestart worden met de werkzaamheden (op zijn vroegst is dat in april 2020 i.v.m. het dijkenseizoen).

21. Parkeervoorziening plein Mr. Treubstraat
Het project wordt uitgevoerd in 2020.

22. Keermuren Rijksstraatweg
Eind november 2019 is de opdracht verstrekt voor de vervanging van de keermuren aan de Rijksstraatweg. Momenteel loopt het vergunning verleningstraject. Door aanbestedingsvoordelen hoeft er minder krediet te worden doorgeschoven dan geraamd.

23. Vervangen beschoeiingen
Het vervangen van de beschoeiing voor de watercompensatie langs de Rembrandtweg is naar een latere periode geschoven door vertraging in de renovatieprojecten van Wooncompas in deze buurt. Uitvoering nu naar verwachting in 2020.

Programma 4
24. Verhoging vloer loods De Gorzen
Door drukte op de markt wordt de verhoging van de vloer vanaf half januari 2020 uitgevoerd.

Programma 5
25. Uitbreiding dr. Schaepmanschool
Het schoolbestuur is bouwheer. Zij had verwacht dat er in 2019 al uitgaven zouden plaats vinden, voor de (10%) voorbereidingskosten. Deze voorbereiding vindt bij nader inzien toch plaats in 2020. Bij de 2e Tussenrapportage 2019 werd reeds een bedrag van € 261.000 doorgeschoven naar 2020. Het restantkrediet van € 54.000 dient nu ook naar 2020 te worden doorgeschoven. De planning is nu dat voor de zomervakantie van dit jaar de uitbreiding van de dr. Schaepmanschool gereed zal zijn.

26. Vervangende nieuwbouw Driemaster
Het schoolbestuur is bouwheer. Zij had verwacht dat er in 2019 al uitgaven zouden plaats vinden, voor de (10%) voorbereidingskosten. Deze voorbereiding vindt bij nader inzien toch plaats in 2020. Bij de 2e Tussenrapportage 2019 werd reeds een bedrag van € 1.130.000 doorgeschoven naar latere jaren. Het restantkrediet van € 193.800 dient nu ook doorgeschoven te worden (naar 2020). De oplevering van de vervangende nieuwbouw Driemaster is nu voorzien in het jaar 2022.

27. Nieuwbouw CBS De Fontein
Het schoolbestuur is bouwheer. Zij had verwacht dat er in 2019 al uitgaven zouden plaats vinden, voor de (10%) voorbereidingskosten. Deze voorbereiding vindt bij nader inzien toch plaats in 2020. Bij de 2e Tussenrapportage 2019 werd reeds een bedrag van € 270.900 doorgeschoven naar 2020. Het restantkrediet van € 50.800 dient nu ook naar 2020 te worden doorgeschoven. De planning is nu dat de oplevering uitbreiding met 2 lokalen CBS de Fontein eind 2020 zal zijn.

28. Nieuwbouw Gemini bouwkundig
De voorbereidingskosten lopen nog door naar 2020. Derhalve dient dit restantkrediet naar 2020 te worden doorgeschoven.

Programma 6
29. Bereikbaarheid Reijerpark voor fietsers en voetgangers
Het nadeel van € 40.500 is ontstaan door niet begrote kosten als gevolg van extra aanpassingen in de openbare ruimte bij de werkzaamheden aan de twee rotondes op de Populierenlaan.

30. Buitensportaccommodatie Reijerpark terrein
Vanwege de door de aannemer in rekening gebracht meerwerk is een overschrijding van € 56.300 op dit investeringskrediet ontstaan. De overschrijding betreft niet begrootte kosten voor het aanpassen en vergroten van een korfbalveld, extra benodigd zand en straatstenen.

31. Kunstgrasondergronden speelterreinen
Uitvoering van het vervangen van kunstgrasondergronden is gekoppeld aan de overige investeringen voor het aanpassen van speelterreinen. Hierin is in 2019 vertraging in de uitvoering opgetreden. Dit wordt mede veroorzaakt vanwege het onderzoek in plaats van kunstgras een andere valondergrond toe te passen.

32. Aanschaf speeltoestellen
Niet alle speeltoestellen zijn geplaatst overeenkomstig de planning. Dit houdt verband met vertraging in de uitvoering van het aanpassen van speelterreinen in het algemeen.

33. Buurtgroen Generaal Smutsstraat
Dit project is afgerond.

Programma 10
34. Minicontainers papier/ondergrondse containers papier/Toegangscontrole ondergrondse containers/gft-cocons/Toegangscontrole gft-cocons/Minicontainers restafval/Ondergrondse containers rest hoogbouw.
De uitrol van het Afvalbeleidsplan is nog niet afgerond.

35. Minicontainers GFT
Het aantal uitgereikte gft-minicontainers is meer dan begroot. Dit komt doordat sommige huishoudens behoefte hadden aan meer dan 1 container en aan deze wens is voldaan.

36. Energiesysteem gemaal P01
Het systeem is een experiment om energie op te wekken vanuit rioolwater in combinatie met gemalen. Het systeem is in ontwikkeling en loopt door naar 2020.

37. Gemalen Elektrisch
Er zijn minder kosten gemaakt door gunstiger inkoop. Daarnaast zijn er installaties die technisch nog in orde zijn en in 2019 nog niet vervangen hoeven te worden. Deze vervanging schuift daarom door naar 2020. (NB in het door te schuiven bedrag zitten 30 ambtelijke uren).

38/39. Uitbreiding begraafplaats/Vervangen columbarium
De voorbereiding van de uitbreiding van de begraafplaats Vredehof is gestart. Bodemonderzoek is uitgevoerd. De uitvoering hiervan en de uitslagen lieten langer op zich wachten dan gepland. De resultaten die begin 2020 verwacht worden zijn van belang om een ontwerp qua ligging paden etc. te kunnen maken.
Het vervangen c.q. uitbreiden van het columbarium wordt qua vorm en locatie meegenomen bij de uitbreiding van de begraafplaats.

40. Aanpassingen rouwcentrum, bouwkundig
In 2019 is het rouwcentrum aangepast en wederom in gebruik genomen. Enkele bouwkundige aanpassingen worden in 2020 uitgevoerd.

Programma 11
41. Waalvisie De Nes
De opbrengsten van de verkoop grond worden pas in 2020 gerealiseerd, deze stond eerst gepland in 2019.