Programma 5. Onderwijs

Kinderen moeten zich kunnen ontwikkelen en ontplooien in een vertrouwde en veilige omgeving, zodat ze een goede toekomst tegemoet kunnen zien. Wij willen actief bijdragen aan een brede doorgaande ontwikkelingslijn voor alle kinderen en jongeren van 0-23 jaar. Accommodatievraagstukken ten aanzien van onderwijs en welzijn worden integraal afgewogen.
Laaggeletterdheid bij volwassenen wordt aangepakt.

Onderwijshuisvesting
De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft in 2018, samen met de Primair Onderwijsraad en de Voortgezet Onderwijsraad, aan de minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media een wetsvoorstel voorgelegd over onder andere renovatie. Het voorstel is om renovatie in de wet op te nemen, om het investeringsverbod voor schoolbesturen in de onderwijshuisvesting op te heffen en om een meerjarig Integraal Huisvestingsplan voor gemeenten verplicht te stellen. De VNG stelt voor om ook de verduurzamingsopgave voor onderwijshuisvesting in de wetswijziging mee te nemen. Het is de verwachting dat de minister in 2020 met een wetsvoorstel op deze adviezen reageert. Deze uitspraak is van belang voor basisschool De Regenboog. Deze school is gehuisvest in een gebouw uit 1958 en heeft een hoge cultuurhistorische waarde. Het schoolbestuur PCPO wil het gebouw renoveren. Wij hebben in afwachting van deze uitspraak de aanvraag voor renovatie in 2019 afgewezen.

Met de schoolbesturen en organisaties voor kinderopvang is in 2019 gewerkt aan een inhoudelijke visie op het Integraal Kind Centrum (IKC). De partijen geven aan dat zij de huisvesting van kinderopvang bij de scholen van groot belang vinden. Zij zouden willen dat de gemeente dit faciliteert. Wij onderzoeken hoe wij hierin een rol kunnen spelen.

Onderwijsbeleid en leerlingenzaken
Onderwijsachterstandenbeleid
Gemeenten moeten in 2020 het aanbod van voorschoolse educatie vergroten van 10 naar 16 uur per week. In verband met de voorbereiding hierop hebben we in 2019 meer budget gekregen. Met een overgangstermijn van drie jaar wordt de herverdeling van het budget geleidelijk doorgevoerd. De kwaliteit van voorschoolse educatie moeten gemeenten stimuleren door de inzet van meer hbo-geschoold personeel.

Volwasseneneducatie
Eind 2018 is de toenmalige taalaanbieder failliet gegaan. Met deze aanbieder voerde de bibliotheek de lokale taaltrajecten uit. In 2019 hebben we op basis van ingediende offertes een nieuwe taalaanbieder gevonden. Vanaf het tweede kwartaal 2019 heeft de bibliotheek in dit kader samengewerkt met ROC Da Vinci.

Door het faillissement heeft de bibliotheek in 2018 en 2019 een flinke onderbesteding gerealiseerd op het lokale WEB-budget. Via de Wet educatie en beroepsonderwijs (WEB) ontvangen gemeenten budget voor de aanpak van volwasseneducatie en laaggeletterdheid. De niet bestede lokale middelen worden meegenomen in het totale regionale budget (en komen dus indirect ook ten goede van de Ridderkerkse inwoners).

De contracten met de taalaanbieder, die de regionaal ingekochte taaltrajecten verzorgt, lopen per 1 januari 2020 af. In 2019 heeft een aanbestedingsprocedure plaatsgevonden. Het resultaat van deze aanbesteding is dat voor regio Rijnmond-Zuid (waar Ridderkerk onder valt) NL-educatie de non-formele trajecten gaat uitvoeren.

Landelijke ontwikkelingen
Op 18 maart 2019 heeft de minister van Onderwijs Cultuur en Wetenschap een brief naar de Tweede Kamer gestuurd over de Vervolgaanpak Laaggeletterdheid 2020-2024 (Tel mee met Taal). De brief is mede verzonden namens de ministeries Volksgezondheid Welzijn en Sport, Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Binnenlandse Zaken en Koninkrijrelaties. Hierin wordt aangeven dat de ministeries staan voor een vaardiger Nederland. Iedereen, ongeacht zijn/haar achtergrond, moet kunnen meedoen. Taal, rekenen en digitale vaardigheden zijn daarvoor onmisbaar. Het Rijk stelt daarom extra middelen beschikbaar zodat er regionaal aan een plan wordt gewerkt. Gemeenten krijgen de regierol op het aanpakken en coördineren van de aanpak op het gebied van laaggeletterdheid, rekenen en digitale vaardigheden. Gemeenten krijgen deze regierol omdat zij via hun verantwoordelijkheden binnen het sociaal domein, (jeugd)gezondheidszorg, volwasseneducatie, het bibliotheekwezen, de aanpak van voortijdig schoolverlaters en het onderwijsachterstandenbeleid goed zicht hebben op een aantal groepen waar laaggeletterdheid veel voorkomt.

Onderwijshuisvesting
Binnen de grenzen van de geldende verordening werken we aan een optimale huisvesting van het onderwijs.
De Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs Ridderkerk 2019 is vastgesteld met een verhoging van de normbedragen voor uitbreiding en vervangende nieuwbouw van schoolgebouwen. Deze verhoging geldt voor de vervangende nieuwbouw van de Driemaster en het Gemini College en de uitbreidingen van De Fontein, Dr. Schaepmanschool en Rehobothschool.

Onderwijsbeleid en leerlingenzaken
Onderwijsachterstandenbeleid
In 2019 heeft Ridderkerk aanzienlijk meer budget ontvangen voor Onderwijsachterstandenbeleid (OAB). Dit is voornamelijk bedoeld voor de voorbereiding om de Voorschoolse – en Vroegschoolse Educatie (VVE) peuteropvang uit te breiden van 10 naar 16 uur. In 2019 heeft de gemeente samen met de partners plannen uitgewerkt voor de uitvoering van deze nieuwe regeling.

In het kader van OAB zijn er drie werkgroepen actief. Hierin zijn het primair onderwijs, de kinderopvang, het Centrum Jeugd en Gezin (CJG) en de gemeente vertegenwoordigd. De werkgroepen hebben verder gewerkt aan het optimaliseren van de speerpunten van OAB. We hebben nu inzicht in het bereik van de VVE-kinderen. De routes voor toeleiding zijn voor iedereen binnen de VVE bekend.

In 2019 is samen met de partners nagedacht over de invulling van de Ridderkerkse IKC-visie. In gezamenlijkheid is er een basis gelegd voor de visie die in 2020 afgerond zal worden. Daarnaast is de Brede School evaluatie afgerond. In het kader van de doorlopende ontwikkellijn van kinderen heeft de Brede School verschillende activiteiten uitgevoerd in de wijken van Ridderkerk. Dit waren activiteiten op het gebied van onder andere sport, cultuur, muziek en voeding.

Tot slot heeft de stichting Lezen Oké in 2019 verschillende activiteiten uitgevoerd in het kader van leesbevordering, zoals de Kinderboekenweek en de voorleesdagen.

Volwasseneneducatie
Non-formele educatietrajecten leiden op tot een certificaat. De trajecten zijn bedoeld om de basisvaardigheden te verbeteren, zodat mensen beter kunnen participeren in de samenleving. Formele educatietrajecten leiden op tot een diploma. Deze trajecten zijn bedoeld voor mensen die een bepaald niveau op het gebied van taal, rekenen en/of digitale vaardigheden nodig hebben voor het volgen van een opleiding mbo, hbo of universiteit of voor het vinden of behouden van een betaalde baan.

In 2019 hebben negentien Ridderkerkse inwoners lokale educatietrajecten gevolgd (bibliotheek in samenwerking met ROC Da Vinci). Vijfentwintig inwoners hebben non-formele educatietrajecten gevolgd (bij NL-educatie en Sagenn). Zo’n veertig inwoners hebben formele regionale trajecten gevolgd bij Albeda College. Ridderkerk heeft in 2019 een overbesteding van 111% gerealiseerd bij Sagenn. Meer mensen dan verwacht hebben dus een traject gevolgd.

Inburgering
We hebben besloten om te starten met de voorbereidingen van de nieuwe Wet inburgering. In 2020 willen we ervaring op doen met de nieuwe manier van werken, binnen de huidige middelen en wettelijke mogelijkheden. Daarom hebben we in 2019 de nieuwe aanpak vormgegeven. Dit hebben we gedaan in afstemming met de organisaties die binnen de gemeente betrokken zijn bij de begeleiding van vergunninghouders en inburgeraars. Deze voorbereidingen moeten ertoe leiden dat in 2020 op de nieuwe wijze gewerkt kan worden.

Regionale Meld- en Coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten (RMC)
Er zijn in schooljaar 2018-2019 tachtig Ridderkerkse jongeren in RMC-trajecten van de Jonge Krijger geplaatst. Er zijn is dat schooljaar ook 126 trajecten afgesloten.

Onderwijshuisvesting
In 2019 is gestart met de voorbereidingen voor de vervangende nieuwbouw inclusief twee gymzalen van het Gemini College op het Sportpark Ridderkerk. De gemeente is hiervan bouwheer. In het budget voor de nieuwe school is rekening gehouden met extra kosten voor de realisatie van een Bijna Energieneutraal Gebouw (BENG). Dit wordt verplicht en vanaf 1 januari 2021 in het Bouwbesluit opgenomen.

Op het huisvestingsprogramma 2018 is de vervangende nieuwbouw van basisschool De Driemaster op de huidige locatie geplaatst. Het schoolbestuur is bouwheer en is gestart met de voorbereidingen.

In 2019 is besloten dat de Dr. Schaepmanschool op het eigen terrein aan de Hovystraat zal uitbreiden. Het schoolbestuur RVKO is bouwheer.

De pilot vervangende nieuwbouw of renovatie van De Noord en De Regenboog is afgerond. In de rapportage zijn van beide schoolgebouwen de bouwkundige staat, de kwaliteit van het gebouw in het gebruik en qua comfort en de duurzaamheidsaspecten in beeld gebracht.

Onderwijsbeleid en leerlingenzaken
Onderwijsachterstandenbeleid
We hebben resultaatafspraken gemaakt en de eerste resultaten van VVE zijn uitgevraagd bij de scholen. We hebben in 2019 een project gecontinueerd voor ouderbetrokkenheid. Ook hebben we weer een netwerkbijeenkomst georganiseerd, de zogenaamde IKC-bijeenkomst. De bijeenkomst is zeer drukbezocht door personen uit het onderwijs, kinderopvang, Stichting CJG Rijnmond, Stichting Facet Ridderkerk, bibliotheek AanZet en andere geïnteresseerden. Tijdens deze dag is de basis gelegd voor een gezamenlijke IKC-visie

Volwasseneneducatie
Wij hebben in het jaar 2019 lokale trajecten in het kader van de WEB uitgevoerd. De opgeleverde stukken zijn gecontroleerd op rechtmatigheid van niet-inburgeringsplichtigen/18+ conform de voorwaarden volwasseneneducatie WEB.

Inburgering
Samen met de betrokken organisaties hebben we afspraken gemaakt over een nieuwe werkwijze rondom Vergunninghouders. Deze werkwijze zal in 2020 van start gaan.

Regionale Meld- en Coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten (RMC)
In 2019 heeft De Jonge Krijger RMC-uitvoering gedaan in de subregio Rijnmond Zuid-Oost, waar Ridderkerk onder valt. De Jonge Krijger heeft de volgende werkzaamheden uitgevoerd: registratie voortijdig schoolverlaters, opsporing en contact zoeken met jongeren, trajectbegeleiding en behandeling DUO-verzuimloket.

Leerplicht
Preventieve aanpak van uitval en verzuim heeft plaatsgevonden door:
• Inzet leerplicht op verzuimmeldingen.
• Intensieve contacten vanuit leerplicht met de scholen en met name met de interne begeleiders (basisonderwijs) en zorgcoördinatoren.
• Voorlichting over de verzuimaanpak aan bovenstaande partners.
• Aanwezigheid leerplicht bij het zorgoverleg (interne begeleiders) van de basisscholen in Ridderkerk.
• We hebben vijf keer overleg gehad met de samenwerkingsverbanden RiBA en KoersVO met leerplicht over de thuiszitters.
• Intensieve samenwerking met de wijkteams.

Omschrijving	Bedrag afwijking
4.1 Openbaar basisonderwijs
Lasten	71.800
Baten	0
Voordelig saldo € 71.800

Openbaar basisonderwijs, exclusief huisvesting - Voordeel € 28.000
Er was sprake van dat de regeling schoolzwemmen voor minima in 2019 in zou gaan. Op dit moment is de insteek dat de regeling vanaf 2020 gaat gelden. Dit betekent een voordeel van € 28.000.

Bijzonder basisonderwijs, exclusief huisvesting - Voordeel € 43.800
Er was sprake van dat de regeling schoolzwemmen voor minima in 2019 in zou gaan. Op dit moment is de insteek dat de regeling vanaf 2020 gaat gelden. Dit betekent een voordeel van circa € 15.500. Daarnaast wordt er jaarlijks zo’n € 90.000 uitgeven voor diverse onderwijssubsidies aan de schoolbesturen. De raming hiervan bedraagt € 124.900. Tevens zijn er op deze post nog onvoorziene advieskosten geboekt van € 6.600. Per saldo voor dit jaar een voordeel van € 43.800 op deze post.

Omschrijving	Bedrag afwijking
4.2 Onderwijshuisvesting
Lasten	-57.300
Baten	46.700
Nadelig saldo € 10.600

Huisvesting openbaar basisonderwijs - Voordeel € 59.800
Het voordeel is hoofdzakelijk te wijten aan een verschil op de kapitaallasten. Hier was € 225.700 op begroot en is daadwerkelijk € 176.100 op geboekt. De kapitaallasten van het gebouw Windmolen 110 (voormalig schoolgebouw) zijn terecht gekomen op de post overige gebouwen. Dat levert hier op deze post huisvestingskosten OBO een voordeel op van € 28.000. Daarnaast zijn de werkelijke kapitaallasten voor de uitbreiding Rehobothschool terecht gekomen op de post huisvestingskosten BBO, echter de raming stond op deze post huisvestingskosten OBO. Dit laatste levert een voordeel op van € 30.600. Per saldo € 59.800 voordeel. Vanaf 2020 zal dit begrotingstechnisch worden hersteld.

Huisvesting bijzonder basisonderwijs - Nadeel € 50.200, structureel nadeel € 40.000
De post belastingen is niet correct begroot. Deze werkelijke kosten zijn structureel een heel stuk hoger (nadeel circa € 40.000). De gemeente vergoedt op deze post de kosten die de schoolbesturen hebben qua OZB en rioolheffing. Hiervoor is jaarlijks € 22.000 begroot en de werkelijke kosten bedragen inmiddels circa € 62.000. Bij het project ‘reguliere vastgoedbudgetten op orde’ is dit reeds onderkend. Verder is er op deze post nog sprake van diverse glas- en waterschades bij een aantal scholen.

Kleine verschillen onder de rapportagegrens van € 25.000 - Nadelig € 20.200

Omschrijving	Bedrag afwijking
4.3 Onderwijsbeleid en leerlingenzaken
Lasten	476.900
Baten	-598.900
Nadelig saldo € 122.000

Leerlingenvervoer - Nadeel € 129.700
Het doelgroepenvervoer is per augustus 2019 op een nieuwe manier ingekocht: regie en daadwerkelijk vervoer apart. Resultaat is hoge kwaliteit, duurzaamheid en sturingsinformatie.
Kosten voor het implementatietraject bedroegen € 20.900. Ook is rekening gehouden met een kostenbesparing van 10%. Realisatie hiervan binnen slechts vijf maanden is te voorbarig gebleken. Hiernaast is het gebruik van niet ZIN-producten (ov en eigen vervoer) toegenomen. Tenslotte heeft er een aanpassing in de berekening van de rittijd plaatsgevonden. Op basis daarvan zijn de kosten over 2019 met € 70.000 omhoog gaan.

Educatieve agenda - Voordeel € 40.700
Het budget voor het IKC-project is nog niet volledig benut. Het IKC-project krijgt vervolg in 2020, met een afronding eind mei 2020.

Volwasseneneducatie - Nadeel € 28.200
Omdat er afgelopen jaar erg veel aandacht is geweest voor de financiële gevolgen van het faillissement van de lokale taalaanbieder, is er onvoldoende zicht geweest op de gevolgen van het totale beschikbare budget.
Hierdoor is het budget overschreden. De overschrijdingen kunnen niet ten laste komen van het WEB-budget (geoormerkte gelden), omdat zij niet voldoen aan de eisen die aan de WEB worden gesteld.

Kleine verschillen onder de rapportagegrens van € 25.000 - Nadeel € 4.800