Programma 7. Jeugd(hulp)

Het gaat goed met onze jeugdige inwoners. Zij kunnen gezond en veilig opgroeien en hun talenten ontwikkelen. Wij willen dat alle jeugdige inwoners naar vermogen kunnen meedoen. De voorzieningen voor onze jeugd zijn aantrekkelijk en toegankelijk. Door middel van de jeugd- en gezinsteams bieden we beter op elkaar afgestemde dienstverlening aan burgers met kinderen die het alleen niet redden.

Samenkracht en burgerparticipatie
In 2019 zijn de moties ‘Kinderburgemeester’ en een ‘Ridderkerks Jeugdlintje’ aangenomen.

Wijkteams
Er is sinds de start van de decentralisatie Jeugdzorg zowel landelijk, regionaal als lokaal sprake van een stijgende trend ten aanzien van de inzet van jeugdhulp. Hiermee gaat ook een stijging van de kosten gepaard. Het beroep op de wijkteams blijft groot.

Maatwerkdienstverlening 18-
De zorgkosten van de specialistische jeugdhulp, die door de Gemeenschappelijke Regeling Jeugdhulp Rijnmond wordt ingekocht, laten een stijgende trend zien. De complexiteit van zorgvragen en de looptijd van zorgtrajecten nemen toe.

Geëscaleerde zorg 18-
Eind 2019 zijn voor Veilig Thuis en Jeugdbescherming op basis van onderzoek door de GR Jeugdhulp Rijnmond reële tarieven vastgesteld. Hiermee zijn Jeugdbescherming en Veilig Thuis in staat om conform de wettelijke taak hun werk te kunnen uitvoeren.

Volksgezondheid
Per 1 januari 2019 zijn gemeenten bestuurlijk verantwoordelijk voor het Rijks Vaccinatie Programma (RVP). Het gaat dan om het toedienen van de vaccinaties en bijbehorende werkzaamheden zoals het verzorgen van de communicatie en voorlichting over het RVP op lokaal niveau.
De landelijke stabilisatie van de vaccinatiegraden voor jonge zuigelingen wordt nog niet gezien in de regio Rotterdam Rijnmond. De vaccinatiegraad van verslagjaar 2019 van het RIVM laat ook in de gemeente Ridderkerk voor alle vaccinaties nog een daling gezien, behalve voor het Humaanpapilloma-virus (HPV). Daar is weer een lichte stijging zichtbaar.

Het BAR-trainingsbureau heeft het preventieve cursusaanbod voor kinderen uitgebreid met aanbod voor ouders. Dit heeft tot doel om actief ouderschap voor de weerbaarheid van de kinderen in de leeftijdsgroep 4 t/m 8 jaar te stimuleren.

Samenkracht en burgerparticipatie
De wijkteamprofessionals hebben samen met de Brede School vrijetijdsaanbod ontwikkeld voor kinderen met een psychische beperking of gedragsproblemen. Kinderen en jongeren kunnen daardoor ondanks hun beperkingen deelnemen aan activiteiten in de wijk.

Kind- en jeugdparticipatie
Kinderen zijn van groot belang voor de gemeente omdat zij de burgers van de toekomst zijn. In 2019 zijn zij via de kinderparticipatie betrokken bij het vormgeven van gemeentelijk beleid. In 2019 is het meerjarenplan jeugdparticipatie 2020-2024 vastgesteld.

Wijkteams
Door de inzet van gedragsdeskundigen hebben we werkbegeleiding aan de professionals kunnen bieden en zijn vragen van cliënten verhelderd door het uitvoeren van pre-diagnostiek.

Wijkteamprofessionals op school hebben de zichtbaarheid en de toegankelijkheid van de wijkteams vergroot.

De wijkteams worden goed gevonden. Zo goed dat er op dit moment meer ondersteuningsvragen zijn dan de teams kunnen behappen. De wachttijden om inwoners te helpen lopen op. Daarom werken de wijkteams met een voorbereidingsteam. Het doel van het voorbereidingsteam is het overzicht houden op het aantal meldingen, de juiste toeleiding en verbeterde sturing op wachttijden door:
• Screenen van de aanmeldingen op aard (voor wijkteam of CJG/welzijn) en urgentie;
• Waar nodig voorafgaand aan doorgeleiding naar wijkteams: extra vraagverheldering.
Hiermee sturen we beter op de instroom. Casusregisseurs en gedragsdeskundigen vanuit de wijkteams, een jeugdverpleegkundige en een welzijnsgeneralist nemen deel aan het voorbereidingsoverleg. We hebben meer zicht gekregen op de aanmeldingen en er is naast een verbeterde sturing op de instroom ook een verbetering op de doorstroom gerealiseerd.

Maatwerkdienstverlening 18-
Het resultaat gestuurde inkoop is in 2019 verder geoptimaliseerd. De samenwerking tussen de wijkteams, contractmanagent en beleid zorgt ervoor dat we steeds beter sturing geven aan onze gecontracteerde zorgaanbieders.

De begroting van de GR Jeugdhulp Rijnmond (GRJR) staat onder druk. De bijdragen aan de GRJR van de vijftien deelnemende gemeenten bleek ook in 2019 niet toereikend om de zorgkosten in de jeugdhulp op te vangen. De GRJR sluit het jaar af met een negatief saldo met als gevolg dat iedere deelnemende gemeente naar rato van de eigen bijdrage extra moet inleggen. De hoogte van dit bedrag voor Ridderkerk is opgenomen bij de ‘financiële afwijkingen’. We kunnen nog niet aangeven welke invloed de stijging van de zorgkosten van de GRJR heeft op de toekomstige bijdrage (vanaf 2021) aan de GRJR. De bijdrage is immers gebaseerd op het daadwerkelijk zorggebruik van de gemeente Ridderkerk. Dit wordt in de loop van 2020 bekend en opgenomen in de ontwerpbegroting 2021 van de GRJR.

Geëscaleerde zorg 18-
Er is door de Gemeenschappelijke Regeling Jeugdhulp Rijnmond onderzoek uitgevoerd naar de tarieven van Veilig Thuis en Jeugdbescherming. Hierbij zijn de wettelijke taken die zij uitvoeren en de daaraan gekoppelde activiteiten en inzet van personeel nader gespecificeerd.

Volksgezondheid
Het Actieplan voorkomen en bestrijden alcohol-/drugsgebruik 2016-2019 liep eind 2019 af.
Alcohol- en drugsgebruik is en blijft een aandachtspunt voor de gemeente Ridderkerk. Dit vraagt om voortzetting van activiteiten en een vervolgaanpak. Een vervolgaanpak rondom alcohol en drugs, inclusief eventuele financiële consequenties, nemen we mee in het op te stellen meerjarenbeleidsplan gezondheidsbeleid Ridderkerk 2021-2024. Ter overbrugging zetten we de huidige activiteiten van het actieplan in 2020 voort.

Samenkracht en burgerparticipatie
In 2019 zijn twee bijeenkomsten ‘Jong Ridderkerk Denkt Mee’ georganiseerd voor leerlingen van het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs. Tijdens de bijeenkomsten is nagedacht over mooie ideeën om Ridderkerk nóg leuker en beter te maken. Er is gekeken waar kinderen tegenaan lopen bij het opgroeien in hun gemeente. Maar ook zijn er meer specifieke vraagstukken besproken als duurzaamheid, eenzaamheid, veilig verkeer, cultuur en sport.

Ongeveer zeventig leerlingen hebben deelgenomen aan de bijeenkomsten. Door het betrekken van hun achterban zijn in totaal zo’n 600 leerlingen bereikt. Dit heeft twee adviesrapporten en een aantal vervolgacties opgeleverd, zoals een fietsbrigade en input leveren voor de nieuwe speelplek in het Oosterpark.

Wijkteams
Dagelijks hielden de wijkteams inloopspreekuren op locatie Ontmoetingscentrum Het Plein. Eén keer per week werd er met de opbouwwerkers van Stichting Facet Ridderkerk, ook een spreekuur in de Kledingbank/FoodCompany georganiseerd.

Door de extra inzet van wijkteamprofessionals op school hebben we sneller gesignaleerd, waardoor vragen van kinderen (en hun ouders) eerder opgepakt konden worden en tevens passender geholpen konden worden.
In het kader van het optimaliseren van de instroom, doorstroom en uitstroom hebben we eenduidige werkprocessen beschreven en hebben we een caseloadnormering opgesteld.
Per 1 januari 2019 geldt de nieuwe meldcode kindermishandeling en huiselijk geweld. Hierbij geldt de professionele norm om melding te doen bij Veilig Thuis als er vermoedens zijn van acute en structurele onveiligheid. Daarom is verder geïnvesteerd in de samenwerking met Jeugdbescherming Rotterdam Rijnmond en Veilig Thuis. Er zijn samenwerkingsafspraken gemaakt met Jeugdbescherming Rotterdam Rijnmond en Veilig Thuis over de onderlinge samenwerking met de wijkteams en het gebruik van de nieuwe meldcode.

Om de vernieuwing van het jeugdhulpstelsel een extra impuls te geven, hebben VNG en Rijk een Transformatiefonds opgericht. De 42 jeugdhulpregio’s hadden de mogelijkheid om een aanvraag in te dienen. De Gemeenschappelijke Regeling Jeugdhulp Rijnmond (GRJR) heeft het plan “Transformeren kun je leren” opgesteld en vastgesteld. Op basis van dit plan is een aanvraag bij het Transformatiefonds ingediend en gehonoreerd.

Naar aanleiding van het toegekende budget is vanuit de GRJR een subsidiemeetlat opgesteld op basis waarvan de 15 samenwerkende gemeenten een aanvraag in konden dienen.
De gemeenten Barendrecht, Albrandswaard en Ridderkerk hebben gezamenlijk een aanvraag ingediend en deze is eind 2019 gehonoreerd. De aanvraag heeft betrekking op:
• Het vormen van een coalitie rondom de eerste 1000 dagen van een kind.
• Het investeren in het lokale netwerk om de samenwerking met de partners in de eerstelijnsgezondheidszorg te versterken.
• Het subregionaal inzetten van 0,6 FTE om de samenwerking tussen de wijkteams en de jeugdbescherming en Veilig Thuis te versterken.

Huisartsen en jeugdartsen vervullen een belangrijke rol rond de hulp en ondersteuning van kinderen en gezinnen. De wijkteams werk(t)en nauw met hen samen.

Maatwerkdienstverlening 18-
Met de lokaal gecontracteerde zorgaanbieders is een speciale bijeenkomst georganiseerd om de samenwerking te evalueren en afspraken te maken over het eerder inzetten van lokaal gecontracteerde jeugdhulp ter voorkoming van zwaardere vormen van jeugdhulp.

Tijdens de week van de pleegzorg hebben we onze pleeggezinnen in het zonnetje gezet. Alle gezinnen hebben een cadeaubon met begeleidende brief ontvangen als dank voor hun inzet.

Geëscaleerde zorg 18-
De taken van de Jeugdbescherming en Veilig Thuis zijn door middel van een tariefonderzoek duidelijk gespecificeerd. Dit zorgt voor een betere afbakening met de taken van de wijkteams.

Volksgezondheid
De signalen van de dalende vaccinatiegraad hebben er onder meer toe geleid dat Stichting CJG Rijnmond hun website is gaan verbeteren. Door speciale themapagina’s over vaccineren sluiten we beter aan bij ouders en geven we antwoord op veel gestelde vragen. De websiteteksten over vaccineren zijn per 1 mei 2019 verder verbeterd en geïntegreerd in www.eenprikzogepiept.nl.
Alle informatie over de individuele vaccinaties en de groepsvaccinaties is nu op één plek te vinden.
Acties die erbij ondersteunen de vaccinatiegraad te verhogen zijn reeds ingezet. Dit gebeurt in samenwerking met de GGD.

In 2019 hebben 43 kinderen deelgenomen aan preventieve cursussen via het BAR-trainingsbureau. Vooral aan de cursussen ‘sociale weerbaarheid’ en ‘KIES’ (kind in echtscheidingssituaties) hebben veel Ridderkerkse kinderen deelgenomen. Daarnaast heeft Facet op zeven scholen de ‘Rots en Water- training’ aangeboden, een fysieke weerbaarheidstraining voor kinderen.
Het aanbod van het BAR-trainingsbureau is uitgebreid met aanbod voor de ouders, waaronder de cursus ‘Liefdevol Opvoeden’.

Verder hebben we twee pilots gestart om de samenwerking tussen huisarts, Stichting CJG Rijnmond en wijkteam te verbeteren. De deelnemende huisartspraktijken kregen een jeugdarts en wijkteammedewerker als contactpersoon toegewezen. De huisarts kon deze medewerkers consulteren bij vragen rondom toeleiding wijkteam en/of mogelijkheden inzet vanuit de Jeugdgezondheidszorg of het wijknetwerk. De eerste resultaten zijn positief. Naast het bespreken van casuïstiek is er ook veel informatie gegeven over bijvoorbeeld routes van aanvragen (wegwijzerfunctie).
Ook hebben we weer uitvoering gegeven aan de prenatale huisbezoeken. Dit is een programma dat bestaat uit één tot vier huisbezoeken voor zwangere vrouwen in risicosituaties. We hebben in totaal twaalf trajecten uitgevoerd met daarbij 29 huisbezoeken. We hebben aanmeldingen gehad vanuit de verloskundigenpraktijk (met name ‘Nieuw leven’) en het wijkteam.

In 2019 hebben we uitvoering gegeven aan het Actieplan voorkomen en bestrijden alcohol-/drugsgebruik 2016-2019. Stichting ‘Chris en Voorkom’ heeft op alle middelbare scholen in Ridderkerk preventieve gastlessen verzorgd over alcohol en drugs. In totaal hebben 51 klassen voorlichting gekregen. Tijdens de lessen is ook een ervaringsdeskundige ingezet. Leerlingen gaven in de evaluatie aan dat ze veel geleerd hebben en zich bewuster zijn van de gevolgen van alcohol en drugs. Vooral het verhaal van de ervaringsdeskundige maakte veel indruk. Bij een ouderavond van het Farelcollege waren tweehonderd ouders aanwezig. Drie basisscholen hebben voorlichting ontvangen over alcohol en drugs.

Toelichting begrotingsrechtmatigheid
De lasten van dit programma zijn incl. reserves overschreden met € 434.200. Onderwerpen die deel uitmaken van de overschrijding zijn lokale jeugdhulp en gespecialiseerde jeugdvoorzieningen.
De genoemde onderwerpen zijn openeinderegelingen en kunnen hierdoor als rechtmatig worden beschouwd volgens categorie Kostenoverschrijdingen bij open einde (subsidie) regelingen. Deze categorie wordt genoemd in het controleprotocol voor accountantscontrole op de jaarstukken 2015-2019.

Omschrijving	Bedrag afwijking
4.3 Onderwijsbeleid en leerlingenzaken
Lasten	69.600
Baten	0
Voordelig saldo € 69.600

Peuterwerk algemeen - Voordeel € 106.100
Het budget is niet volledig benut aangezien in 2019 de harmonisatie van de peuteropvang daadwerkelijk is afgerond. Hierdoor zijn de kosten voor de peuteropvangplaatsen gedaald en zijn de compensatie en transitiebudgetten afgerond die destijds met de kinderopvangorganisaties zijn afgesproken. De kinderopvangorganisaties hebben de compensatie- en transitiebudgetten niet volledig benut vanwege de aantrekkende arbeidsmarkt.

Doorberekening BAR-bijdrage naar programma’s en taakvelden - Nadeel € 32.700

Kleine verschillen onder de rapportagegrens van € 25.000  -Nadeel € 3.800

Omschrijving	Bedrag afwijking
6.1 Samenkracht en burgerparticipatie
Lasten	10.500
Baten	0
Voordelig saldo € 10.500

Kleine verschillen onder de rapportagegrens van € 25.000 - Voordeel € 10.500

Omschrijving	Bedrag afwijking
6.2 Wijkteams
Lasten	55.600
Baten	0
Voordelig saldo € 55.600

Inzet in wijkteams - Voordeel € 114.900
Het voordeel is ontstaan door een aantal langdurig zieken bij de gecontracteerde aanbieders, waarvan vervanging lastig/onmogelijk bleek vanwege schaarste op de markt. In die gevallen wordt gekeken hoe andere partijen (passende) uren kunnen leveren. Dit is vanwege specifieke expertise niet in alle gevallen mogelijk gebleken.
Daarnaast zien we dat een aantal medewerkers is vertrokken en niet direct konden worden vervangen. Dit gold met name voor gedragsdeskundigen.

Doorberekening BAR-bijdrage naar programma’s en taakvelden - Nadeel € 67.700

Kleine verschillen onder de rapportagegrens van € 25.000 - Voordeel € 8.400

Omschrijving	Bedrag afwijking
6.72 Maatwekdienstverlening 18-
Lasten	-555.900
Baten	0
Nadelig saldo € 555.900

Lokale jeugdhulp PGB - Nadeel € 69.000
Er is sprake van een nadeel op het budget PGB Jeugd van € 69.000 ten opzichte van de begroting.

Het aantal trajecten zorg in natura voor lokale jeugdhulp is toegenomen en zorgt voor een overschrijding op het budget met € 306.400. Het aantal afgegeven PGB’s is gedaald ten opzichte van 2018. De kosten per cliënt zijn echter gestegen.
Deze twee budgetten zijn communicerende vaten. Het betreft dezelfde vormen van jeugdhulp alleen wordt het op een andere manier verstrekt.
Ten aanzien van de inzet van de specialistische voorzieningen, die zijn ingekocht door de GR Jeugdhulp zien we een stijging van de zorgkosten voor Ridderkerk. Dit resulteert in een hogere inleg in 2021 voor de GR Jeugdhulp.

Lokale jeugdhulp ZIN - Nadeel € 449.100
Het aantal trajecten zorg in natura voor lokale jeugdhulp is toegenomen en zorgt voor een overschrijding op het budget met € 449.100.
Bij de tweede tussenrapportage is deze ontwikkeling al gesignaleerd en € 370.000 bijgeraamd. Belangrijke oorzaak van deze toename is de inzet van meer trajecten jeugd met een beperking en basis GGZ. Het gaat om een toename in het aantal cliënten, maar ook om een toename van de kosten per cliënt, specifiek voor jeugdigen met een beperking. Deze ontwikkeling in cliënten en kosten wordt nog nader onderzocht. Het aantal afgegeven PGB’s is gedaald ten opzichte van 2018. De kosten per cliënt zijn echter gestegen, ook dit wordt onderzocht.
Ten aanzien van de inzet van de specialistische voorzieningen, die zijn ingekocht door de GR Jeugdhulp zien we een stijging van de zorgkosten voor Ridderkerk.

Specialistische jeugdvoorzieningen in natura - Nadeel € 299.400
De jaareindeverwachting van de GR Jeugdhulp Rijnmond is € 11.050.400 nadelig voor alle deelnemende gemeenten samen. Dit vanwege de inzet van meer trajecten van de ambulante zorgvormen van de GR Jeugdhulp Rijnmond. Op basis van het inlegpercentage voor 2019 is de extra bijdrage van de gemeente Ridderkerk hierin € 289.100. Het restant betreft diverse kleine verschillen.

Doorberekening BAR-bijdrage naar programma’s en taakvelden - Voordeel € 261.600

Omschrijving	Bedrag afwijking
6.82 Geëscaleerde zorg 18-
Lasten	47.500
Baten	0
Voordelig saldo € 47.500

Doorberekening BAR-bijdrage naar programma’s en taakvelden - Voordeel € 48.200

Kleine verschillen onder de rapportagegrens van € 25.000 - Nadeel € 700

Omschrijving	Bedrag afwijking
7.1 Volksgezondheid
Lasten	5.100
Baten	0
Voordelig saldo € 5.100

Kleine verschillen onder de rapportagegrens van € 25.000 - Voordeel € 5.100