Paragraaf 1 Lokale heffingen

In deze paragraaf staat informatie over het gevoerde beleid en de opbrengsten van de gemeentelijke belastingen en heffingen. Lokale heffingen zijn te verdelen in heffingen waarvan de besteding gebonden of ongebonden is. De gebonden heffingen worden besteed aan een aanwijsbare taak zoals de afvalstoffenheffing, rioolbelasting, leges, begraafrechten, markt- en kadegelden. Deze heffingen worden daarom niet tot de algemene dekkingsmiddelen gerekend. Ongebonden lokale heffingen zoals de onroerendezaakbelastingen (OZB) en parkeerbelasting worden wel tot de algemene dekkingsmiddelen gerekend. De besteding van deze heffingen is niet gebonden aan een bepaalde taak.

Zoals opgenomen in het collegeprogramma 2022-2026 is ten aanzien van de woonlasten de insteek om deze, in verhouding tot de omliggende gemeenten, laag te houden.

Het beleid dat de onroerendezaakbelastingen met niet meer dan de inflatiecorrectie worden verhoogd, is gecontinueerd. Dit zogenoemde indexeringspercentage voor 2024 ten opzichte van 2023 is 3,2%. De geraamde baten voor gebonden heffingen (Afvalstoffenheffing, Rioolheffing, Lijkbezorgingsrechten, Marktgelden en Leges) mogen wettelijk maximaal 100% kostendekkend zijn, inclusief toe te rekenen compensabele btw, mutaties in voorzieningen en reserves en toe te rekenen kosten voor overhead.

De kosten voor de kwijtschelding van de afvalstoffenheffing en de rioolheffing zijn buiten de tarievenberekening gehouden. Het beleid ten aanzien van de doorberekening van de kosten van oninbare vorderingen en de perceptiekosten in de tarieven is ongewijzigd gebleven.

Verder in deze paragraaf onder het hoofdstuk Lokale lastendruk wordt de ontwikkeling van de woonlasten en de tarieven in 2024 ten opzichte van 2023 weergegeven en beschreven.

Secretarieleges Burgerzaken
In 2024 is het aantal aangevraagde reisdocumenten hoger dan oorspronkelijk begroot. Hierdoor zijn de rijksafdrachten leges hoger, maar ook de inkomsten op gemeenteleges. Met name voor 2024 zien we een hoger aantal aanvragen na de zomerperiode.
In 2024 zien we ook een toename van het aantal naturalisaties. Dat wordt veroorzaakt door de onrust rond het nieuwe beleid van de regering. Ook zijn er meer huwelijken voltrokken dan oorspronkelijk geprognosticeerd.

WABO-vergunningen
De ontwikkeling van Nieuw Reijerwaard heeft geleid tot een additionele meeropbrengst aan bouwleges.

Baten begraafplaatsrechten
Er zijn meer nieuwe graven uitgegeven. Ook zijn er aanzienlijk meer verlengingen van het grafrecht met 10 jaar. Dit resulteert in hogere baten grafrecht en afkoopsommen onderhoud.

Het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (Coelo) van de Rijksuniversiteit van Groningen brengt jaarlijks het niveau en de ontwikkeling van de lokale lasten in beeld. Bij het vergelijken van de woonlasten wordt er onder andere gekeken naar de OZB, afvalstoffenheffing en rioolbelasting. Het Coelo brengt hierover jaarlijks de ‘Atlas van lokale lasten’ uit, met daarin informatie over alle gemeenten in Nederland.

De gemeentelijke woonlasten bestaan uit de onroerendezaakbelastingen, afvalstoffenheffing en rioolheffing. De tarief- en woonlastenontwikkeling van de verschillende huishoudens worden in de tabellen weergegeven.

In deze jaarrekening is tevens een vergelijking gemaakt tussen de lokale lastendruk van onze gemeente met die van omliggende gemeenten en een vergelijking met gemeenten met de laagste en de hoogste woonlasten.

Er wordt onderscheid gemaakt tussen de volgende situaties:

A. Woonlasten van huishoudens met een koopwoning (eigenaar-bewoner)

• Eenpersoonshuishouden en meerpersoonshuishouden met een koopwoning

B. Woonlasten van huishoudens met een huurwoning (huurder-bewoner)

• Eenpersoonshuishouden en meerpersoonshuishouden met een huurwoning

De geselecteerde gemeenten zijn bedoeld om een beeld te geven van:

• Woonlasten van Ridderkerk in vergelijking met die van de aangrenzende gemeenten.
• Vergelijking met woonlasten in de goedkoopste en duurste gemeenten in het land.

Een vergelijking met de woonlasten van de omliggende gemeenten in 2024 laat in het Coelo-rapport het volgende beeld zien:

• De woonlasten van woningeigenaren in Ridderkerk zijn lager dan het landelijk gemiddelde woonlasten. Eenpersoonshuishoudens betalen de laagste woonlasten in Barendrecht en meerpersoonshuishoudens kennen de laagste woonlasten in Dordrecht.
• De woonlasten van huurders in Ridderkerk zijn hoger dan het landelijk gemiddelde woonlasten. Eenpersoonshuishoudens die huurder zijn, betalen de laagste woonlasten in Barendrecht. Meerpersoonshuishoudens kennen de laagste woonlasten in Rotterdam.

In de vergelijking die hierna volgt zijn de gemeenten Rijssen-Holten (bij eigenaar-bewoner) en Nijmegen (bij huurder-bewoner) opgenomen als de gemeenten met de laagste woonlasten en de gemeenten Bloemendaal en West Betuwe met de hoogste woonlasten voor de eigenaar-bewoner respectievelijk huurder-bewoner. Woningeigenaren hebben de laagste woonlasten in Rijssen-Holten. Huurders in Nijmegen hebben de laagste woonlasten. Hoogste woonlasten hebben huishoudens met eigen woning in de gemeente Bloemendaal en huurders in de gemeente West-Betuwe betalen de meeste woonlasten. De volgende grafieken laten dit zien.

Landelijk neemt Ridderkerk met woonlasten van € 957 een positie in van de 143e plaats (2023: 166e) als het gaat om een gezinshuishouden dat eigenaar-bewoner is. Ter vergelijking: Rijssen-Holten staat op de eerste plaats met de laagste woonlasten van € 675 en Bloemendaal op de 345e plek met € 1.988 aan woonlasten. Gaat het om een gezinshuishouden dat huurder-bewoner is, dan staat Ridderkerk met woonlasten van € 493 op plaats 205 (2023: 226). Ter vergelijking: Nijmegen staat op de eerste plaats met de laagste woonlasten van € 32 en West Betuwe op de 347e plek met de hoogste woonlasten van € 835.

Een huishouden met een huurwoning in Ridderkerk betaalt in 2024 aan woonlasten boven het landelijk gemiddelde aan woonlasten. Een huisouden met een koopwoning betaalt minder dan de landelijk gemiddelde woonlasten. Dit blijkt uit het volgende overzicht: