Paragraaf 3 Onderhoud kapitaalgoederen

Wij zijn verantwoordelijk voor het beheer van de openbare ruimte en gemeentelijke gebouwen. Deze openbare ruimte bevat kapitaalgoederen. Dit zijn wegen, openbare verlichting, riolering, civiele kunstwerken, water, groen, speelterreinen en gebouwen. Kapitaalgoederen hebben onderhoud nodig, zodat wij een veilig gebruik kunnen waarborgen. Zowel meerjarig groot onderhoud als klein onderhoud. De kosten daarvan en de planning worden vastgelegd in beheerplannen. Onze uitgangspunten daarbij zijn: het actuele beleidskader, het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten, de nota Reserves en Voorzieningen 2025-2028 en de Financiële Verordening 2024 (inclusief afschrijvingstabel). In het kader van het financieel toezicht hecht ook de provincie grote waarde aan actuele beheerplannen. De beheerplannen laten zien of de budgetten de komende jaren voldoende zijn om aan de vastgestelde beleidskaders te voldoen. In onderstaande tabel zijn de beschikbare beheerplannen weergegeven.

• 5.230 led-armaturen
• 3.361 conventionele armaturen
• 3.361 lampen
• 8.348 lichtmasten

Naast ons zijn er ook andere beheerders verantwoordelijk voor verlichting in de openbare ruimte. Bijvoorbeeld de wegen met verlichting die in eigendom zijn van het Waterschap Hollandse Delta.
De lichtmasten worden regelmatig visueel geïnspecteerd tijdens het dagelijks onderhoud, diverse beheer- en civiele projecten en bij het schoonmaken van de lichtmasten. Lichtmasten van veertig jaar of ouder worden na inspectie in beheerprojecten groepsgewijs vervangen. Onveilige situaties, vaak gemeld door burgers en bedrijven, worden direct opgelost via het dagelijks onderhoud. Armaturen hebben een theoretische levensverwachting van bijna 25 jaar.

Naast het dagelijks onderhoud en het verhelpen van storingen worden in de periode tot en met 2028 alle conventionele armaturen vervangen door ledarmaturen. In 2026 verwachten we veel minder storingen en een daling van het energieverbruik. De netwerkkosten zullen wel gaan stijgen. Dit vanwege het uitbreiden van het aantal lichtmasten (bijvoorbeeld bij nieuwbouw) en de stijgende prijzen. Daarnaast verwachten we in 2026 ongeveer 850 armaturen en 70 lichtmasten te vervangen.

• 69 fiets-/voetbruggen
• 17 geleiderail
• 23 verkeersbruggen/viaducten
• 156 overige kunstwerken

Onder de categorie civiele kunstwerken vallen bruggen, tunnels, viaducten, duikers, damwanden, kademuren, steigers en dijktrappen. Een civiel kunstwerk wordt elke vijf jaar uitgebreid geïnspecteerd volgens de CUR117-aanbeveling categorie B2 (toestandsinspectie), B5 (herstel advies) en C2 (meerjarenonderhoudsplanning en budgetraming). Houten bruggen en kunstwerken, die meer onderhoud vragen, worden in de tussenliggende periode een aantal keer visueel geschouwd. Op basis van de inspectieresultaten worden de onderhouds- en vervangingsmaatregelen bepaald. Deze maatregelen kunnen variëren van klein onderhoud tot grootschalige vervangingen.

Het onderhoud richt zich voornamelijk op schoonmaken, conserveren en het repareren van kleine schades. Voor 2026 zijn er geen vervangingen gepland voor dagelijks onderhoud. In 2026 komen we met een voorstel voor de vervanging van een keerwand aan de Benedenrijweg.

• 19.834 bomen
• 312.340 m2 cultuurbeplanting
• 1.426.367 m2 gras
• 13.386 m2 haag
• 395.550 m2 natuurlijke beplanting

We beheren de recreatiegebieden de Gorzen, Ridderhaven en het Reijerpark. De grienden en de Crezéepolder zijn in beheer bij de Stichting Zuid-Hollands Landschap. De Donckse Velden, het Oosterpark en de Wevershoek zijn in beheer bij het Natuur- en Recreatieschap IJsselmonde (NRIJ). Het Donckse Bos valt onder de Stichting Het Huys ten Donck. Voor het Waalbos is een beheerovereenkomst afgesloten met Staatsbosbeheer. De surfbocht bij het Waalbos is in beheer van het NRIJ.
De kwaliteit van het bomenbestand wordt bewaakt door middel van boomveiligheidscontroles en onderzoeken. Uit deze driejaarlijkse controles (voor sommige bomen jaarlijkse controles) volgen de maatregelen die genomen moeten worden om het bomenbestand vitaal en veilig te houden. In sommige gevallen is het nodig om bomen te kappen. In veel gevallen kan worden volstaan met snoeionderhoud.

In 2026 worden met name de acties voortvloeiend uit het Beheerplan groen en Werken vanuit Ecologie zichtbaar in de buitenruimte. Dit is te zien aan betere en met name in omvang grotere groeiplaatsen voor bomen, de inrichting qua soort van bomen en de beplanting. Er wordt gewerkt aan een inhaalslag van kwalitatief beter groen dat klimaatbestendig is. Met een meerjarige vervangingsopgave van de beplanting- en bosplantsoenvakken wordt hier vorm aan gegeven. Daarbij is aandacht voor biodiversiteit en ander onderhoud van gazons. Er wordt ook in 2026 gazon naar kruidenrijk gras omgevormd. De rondtrekkende schaapskudde (begraast circa 8-9 hectare) wordt ook in 2026 ingezet.

• 175 speelplekken
• 843 speeltoestellen
• 20.947 m2 kunstmatige valondergrond

De speeltoestellen worden jaarlijks vier keer op veiligheid geïnspecteerd. Aan de hand van de resultaten van de laatste veiligheidsinspectie van het jaar wordt de jaarplanning gemaakt. Naast veiligheid kunnen gewijzigde demografische gegevens in een wijk of het einde van de levensduur van de speeltoestellen aanleiding zijn om een speelplek in de planning voor herinrichting op te nemen. Tijdens de voorbereidingen voor de herinrichting van een speelplek worden de gebruikers en buurtbewoners bij het proces betrokken. Eerst wordt de mogelijkheid geboden ideeën kenbaar te maken. Daarna worden op basis van de meest realistische ideeën twee ontwerpen met speeltoestellen gemaakt. Tenslotte kan iedereen, maar bij voorkeur de kinderen, hieruit een keuze maken. Het ontwerp met de meeste stemmen wordt aangelegd.

Aan de hand van de resultaten van de laatste veiligheidsinspectie van het jaar wordt de planning voor compleet 2026 gemaakt. We verwachten in ieder geval aan de slag te gaan op de volgende locaties:

• De la Reijstraat
• Loodspad
• Ferdinand Bolstraat
• Het Sonnet
• Westerhof
• Oranjestraat
• Ds. Allendorpstraat
• Pruimendijk
• Rosmolen
• Lijster
• Jan Willem Frisostraat
• Ravelstraat
• Albert Cuypstraat
• Zwaluw 

• 592.643 m2 asfalt
• 1.797.259 m2 bestrating
• 942 m goot
• 21.235 kolken
• 107.069 m2 overige verharding

Naast landelijk geldende uitgangspunten voor onderhoud aan wegen is rekening gehouden met de lokaal vastgestelde kwaliteitsniveaus. Voor bedrijventerreinen in Ridderkerk geldt kwaliteitsniveau C, voor de rest van Ridderkerk (ook de fietspaden door of langs bedrijventerreinen) geldt kwaliteitsniveau B.
Het onderhoudsprogramma wordt gemaakt op basis van de jaarlijkse weginspectie, nadere onderzoeken, levensduur, uitstraling (kwaliteitsniveau) en binnenstedelijke ontwikkelingen.

Bij asfaltwerken dient vertraging van het noodzakelijk onderhoud voorkomen te worden in verband met kapitaalvernietiging. Stellen wij het onderhoud aan het asfalt te lang uit? Dan zijn zwaardere of duurdere maatregelen nodig. Elementenverharding kent geen kapitaalvernietiging. Bij uitstel loopt enkel de beeldkwaliteit terug.

Naast planmatig (groot) onderhoud vindt er dagelijks (klein) onderhoud plaats. Waar planmatig onderhoud gericht is op het in goede staat brengen, is dagelijks onderhoud gericht op het in goede staat houden, bijvoorbeeld plaatselijk herstel van verzakte bestrating. Binnen het dagelijks onderhoud worden de gevaarlijke situaties direct verholpen. Waar de veiligheid in het geding is, wordt dus direct onderhoud gepleegd. Dit kan bijvoorbeeld een spoelgat in de weg of losse tegels door boomwortels zijn.

In 2026 wordt de verharding vervangen binnen de volgende projecten:

• Herinrichting Bloemenbuurt fase 2
• Herinrichting Rivierenbuurt fase 2
• Herinrichting fietspaden Donkersloot
• Herinrichting Rijksstraatweg tussen de Noldijk en Voorweg
• Herinrichting Pruimendijk, tussen Tarwestraat en Damstraat

In 2026 wordt de vervanging van de volgende straten voorbereid:

• Middenmolendijk tussen de Donkerslootweg en Hugo de Groothof
• Herinrichting Rivierenbuurt fase 3
• Herinrichting Bloemenbuurt fase 3
• Herinrichting Tarwestraat
• Herinrichting Slikkerveer Noord fase 1
• Herinrichting West fase 1
• Herinrichting Jan Luykenstraat (stilasfalt)

Groot onderhoud vindt plaats op onder andere de Boezemstraat tussen De la Reijstraat en het Cronjeplein, de Havenstraat tussen de Noordenweg en de Staalstraat en een deel van de Forel. Stil asfalt wordt aangebracht op de Burgemeester de Zeeuwstraat tussen de Jonkheer van Karnebeekweg en de Geerlaan en op de Kievitsweg tussen de Randweg en de Sportlaan.

De kwaliteitsverbetering van de elementenverharding wordt in 2026 voortgezet. De weginspectie, in combinatie met beeldkwaliteitsschouw, is daarbij leidend. Verhardingen op het kwaliteitsniveau C en D krijgen prioriteit.

• 291 km riolering
• 50 km drukriolering en persleidingen
• 23.800 rioolaansluitingen
• 48 rioolgemalen
• 119 drukrioleringspompen
• 3 tunnelgemalen
• 3 oppervlaktegemalen
• 7 bergbezinkvoorzieningen
• 2 bergingsriolen

Riolering is van belang voor de volksgezondheid, de kwaliteit van de leefomgeving, de bodem en het grond- en oppervlaktewater. We zijn verantwoordelijk voor de inzameling van het stedelijk afvalwater en hemelwater (dat een particulier niet redelijkerwijs zelf kan verwerken). We proberen eventuele nadelige gevolgen van de grondwaterstand te beperken. Het beleid ten aanzien van het beheer en onderhoud van riolering is verankerd in het Programma Stedelijk Water 2023-2027 (PSW), dat op 25 mei 2023 is vastgesteld.

De kosten worden gedekt binnen de rioolheffing en zijn opgedeeld in twee stromen: het beheer- en onderhoud (de exploitatiekosten) en de vervangingsinvesteringen die betrekking hebben op alle onderdelen van de (afval)waterketen.

Klimaatverandering betekent dat de extremen groter worden: er valt meer regen in kortere tijd en de temperaturen zijn extremer. We spelen in op klimaatverandering. Bij nieuwbouwprojecten of herontwikkelingen worden openbare ruimten zo ontworpen dat pieken in neerslag goed opgevangen kunnen worden.

Het belangrijkste aandachtspunt voor de komende periode is klimaatadaptatie. Bij het ontwerp van een nieuw rioolstelsel wordt getoetst met zwaardere buien en moet een ruime berging aanwezig zijn in de openbare ruimte, zodat overlast in woningen en andere gebouwen wordt voorkomen. Dit doen we in samenspraak met onze inwoners, ondernemers en woningbouwverenigingen. Wij hebben hierbij een stimulerende rol, bijvoorbeeld in het vergroenen van tuinen en het afkoppelen van de hemelwaterafvoer van daken. We vervangen riolering wijkgericht en volgen een integrale aanpak. Waar we aansluiten bij ruimtelijke initiatieven zoals de HOV en herontwikkeling Rembrandtweg en woningbouwprojecten van Wooncompas, streven we naar het afkoppelen van het hemelwater dat op de verharding valt.
In 2026 gaan we verder met de voorbereiding van wijkgerichte aanpak in het Centrum, Bolnes en Slikkerveer. Inmiddels is gestart met herinrichting van het Centrumgebied (Ridderhof en Jorisplein). Daar wordt in 2026 een ondergrondse waterberging gerealiseerd. Daarnaast gaan we verder met het renovatieprogramma voor de rioolgemalen.

• 26,9 km oeverbeschoeiing
• 40,2 km onverharde oevers (niet beschoeid)
• 13,9 km natuurvriendelijke oever
• 18 stuwen
• 2 fonteinen
• 8 suppletie- en drainagegemalen
• 184 st duikers 

Het waterschap is verantwoordelijk voor de waterkwaliteit en de waterkwantiteit van al het water in de gemeente. Daarbij onderhoudt het waterschap de hoofdwatergangen. Het overige water wordt grotendeels door ons onderhouden. Maar ook Rijkswaterstaat, de provincie, diverse natuurorganisaties en particulieren zijn deels verantwoordelijk voor het onderhoud van sommige watergangen.
Het waterschap controleert of het onderhoud naar behoren is uitgevoerd. Zo mag er bijvoorbeeld niet te veel bagger of waterplanten aanwezig zijn in het water. Het beleid van het waterschap is daarom sterk richtinggevend voor ons waterbeheer. Op basis van metingen van de baggeraanwas op de waterbodem bepalen we welke watergangen worden gebaggerd.
Het waterschap baggert zelf de hoofdwatergangen. Is de aanliggende grond van ons, dan zijn wij verplicht deze bagger te ontvangen. We betalen dan ook voor het transporteren en afvoer ervan.
Beschoeiingen worden op basis van inspecties vervangen. Daarbij is veiligheid vaak doorslaggevend. Voordat over wordt gegaan tot vervanging wordt onderzocht of het mogelijk is een natuurlijke oever te maken. Dan is geen nieuwe beschoeiing nodig en krijgt de flora en fauna een kans beter tot ontwikkeling te komen. Bij oeverbeschoeiing is er aandacht voor het plaatsen en in stand houden van faunatrappetjes.

Op basis van metingen van de baggeraanwas op de waterbodem bepalen we welke watergangen in 2026 worden gebaggerd. In alle watergangen vindt maaionderhoud plaats. We houden rekening met de biodiversiteit door niet alles te maaien of gefaseerd te maaien. Biodiversiteit staat ook centraal in de uitvoeringswijze, het moment van uitvoering en het te gebruiken materieel. We houden ook rekening met vislocaties, vispaaiplaatsen en kikkerpoelen. In 2026 wordt er op diverse plaatsen oeverbeplanting aangeplant.
Op een aantal locaties wordt de beschoeiing vervangen.

671 verzamelcontainers, waarvan 44 voor glas, 140 voor papier en karton, 260 voor gft en 227 voor PMD+restafval.

In de huidige situatie is het onderhoud, de reiniging en de garantie van de (ondergrondse) containers geborgd in een onderhoudsovereenkomst met de leverancier. De (ondergrondse) container is onderdeel van de openbare ruimte (onroerende goederen) en komt als investering ten laste van de gemeente. De N.V. BAR Afvalbeheer faciliteert de gemeente in de aanschaf, plaatsing en het onderhoud van de ondergrondse containers. Voor de vervanging van de containers zijn middelen beschikbaar gesteld in de begroting.

Wij bezitten een eigen haven aan de rivier De Noord. Twee delen zijn te onderscheiden. Aan de noordzijde een industriehaven met twee watergebonden bedrijven en een passantensteiger. Aan de zuidzijde een recreatiehaven met twee jachthavens. Behalve de passantensteiger worden de overige delen verhuurd.

Als gevolg van onder andere toename van scheepsbewegingen bij De Noord, onzekerheden over de aanwas van baggerslib en verplaatsing van baggerslib binnen de haven, is er behoefte aan monitoring door middel van dieptemetingen.
De aanwezige constructies in de haven worden incidenteel vervangen. Hier worden geen structurele middelen voor gereserveerd. Indien nodig wordt extra budget aangevraagd.

Monitoring (dieptemeting) van baggerslib wordt in 2026 voortgezet. Op basis van de monitoringsresultaten kan uiteindelijk een lange termijnplanning voor het baggeren worden opgesteld.

Het Maatschappelijk Vastgoed biedt huisvesting aan diverse maatschappelijke functies. Dit gaat zowel om afdelingen van de gemeentelijke dienstverlening als huisvesting van verenigingen en stichtingen. Het gemeentelijk vastgoed bestaat uit:

• Het gemeentehuis en de voormalige gemeentewerf.
• Voormalige onderwijsgebouwen.
• Binnen- en buitensportaccommodatie waaronder ook recreatiecentrum de Fakkel.
• Wijkcentra.
• Kinderdagverblijven.
• Het rouwcentrum.
• Enkele bedrijfsruimten en enkele woningen.

Ook zijn wij eigenaar van enkele gemeentelijke en Rijksmonumenten.

We beheren de gebouwen aan de hand van het gewenst onderhoudsniveau. Deze leggen wij vast in een Meerjarenonderhoudsplan met bijkomende Meerjarenonderhoudsbegroting.

In 2026 stellen we de Meerjarenonderhoudsplannen (MJOP) vast van het Maatschappelijk vastgoed. Uit de daaruit voortvloeiende onderhoudswerkzaamheden geven we gevolg.
In aanvulling op de Meerjarenonderhoudsplannen stellen we een Duurzaamheidsmeerjarenonderhoudplan (DMJOP) op. Dit plan maakt duidelijk welke meer-investeringen nodig zijn voor het verder verduurzamen van het maatschappelijk vastgoed.

In 2026 wordt het herbestemmingsonderzoek opgeleverd van Sportpark Bolnes. Verder verwachten we in 2026 het gekozen herbestemmingsscenario van de museumschool in Rijsoord verder uit te werken. Voor Prinses Irenestraat 4 voeren we een herbestemmingsonderzoek uit. In 2026 verwachten we een passende invulling te kunnen presenteren.

In 2026 stellen we beleid op hoe we de kostprijsdekkende huur van het Maatschappelijk vastgoed (gebouwen) gaan berekenen en in rekening gaan brengen.