Leeswijzer

Indeling
De begroting wordt opgesteld volgens het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten en bestaat uit een beleidsbegroting, een financiële begroting en bijlagen. In de beleidsbegroting worden de programma's en de (verplichte) paragrafen behandeld. De financiële begroting bevat de meerjarenbalans met de toelichting hierop, de toelichting op de financiële positie en het overzicht van de geraamde baten en lasten per taakveld. In de bijlagen is onder andere het overzicht van te verstrekken subsidies en de specificatie van het verloop van de reserves en voorzieningen opgenomen.

Tekenduiding
De lasten zijn negatief opgenomen, dus met een minteken. In een kolom waar het saldo getoond wordt, krijgt een nadeel een min voor het bedrag. Een voordeel wordt zonder extra teken getoond.

Afrondingen
In dit boekwerk worden de cijfers afgerond op honderden euro's (met uitzondering van de realisatie 2024 welke is afgerond op hele euro’s). Hierdoor kan het voorkomen dat als een tabel nageteld wordt er minimale verschillen zijn.

Toelichtingen
In de programma's bij het onderdeel "Wat mag het kosten?" zijn toelichtingen geschreven voor mutaties in de ramingen van exploitatie en reserves. De toelichtingen hebben betrekking op verschillen tussen de begroting 2026 ten opzichte van de begroting 2025 na wijziging per kostendrager (aangeduid met Verschil 2025-2026) en op mutaties (aangeduid met Nieuwe mutatie), beide groter dan € 100.000. Dit grensbedrag wordt ook gehanteerd bij het hoofdstuk 'Samenvatting en analyse op hoofdlijnen' en is opgenomen in de Financiële verordening.

Toerekening personeelskosten naar programma's
In diverse programma's wordt bij de toelichting op de verschillen het onderwerp Toerekening personeelskosten naar programma's genoemd. Dit is een wettelijke en budgetneutrale verdeling van de personeelskosten naar de verschillende taakvelden, zodat per taakveld de totale kosten zichtbaar zijn.

Beleidsindicatoren
Sinds 2016 is de Regeling beleidsindicatoren gemeenten van kracht. In deze regeling zijn 39 indicatoren opgenomen, waarvan er door wettelijke aanpassingen in deze begroting nog 34 resteren. Deze, en meer indicatoren, zijn op de website Waarstaatjegemeente.nl terug te vinden. De waarden bij de (verplichte) indicatoren op de website worden aangepast wanneer nieuwe informatie bekend is. Het kan hierdoor voorkomen dat de waarde opgenomen in dit boekwerk verschilt van de website.

De verplichte beleidsindicatoren zijn verdeeld over diverse programma's en worden weergegeven met een waarde voor het jaar 2024. Dit is in veel gevallen het meest recente jaar waarvan cijfers bekend zijn. Alle verplichte indicatoren zijn afkomstig uit landelijke databases via Waarstaatjegemeente.nl. Wij zijn afhankelijk van de actualiteit van deze cijfers en hebben hier geen invloed op. Indien er voor het jaar 2024 geen waarde bekend is, wordt de waarde van het laatst bekende jaar weergegeven. Dit is dan kenbaar gemaakt met het jaartal tussen haakjes. In een enkel geval zijn er waarden voor een later jaar bekend.
De peildatum voor de waarden is 1 augustus 2025.

Indexeren
We houden in de komende begroting 2026 rekening met een indexering van 2,4% ten opzichte van 2025 om daarmee inflatiegevoelige budgetten waaronder de subsidiebudgetten, mee te laten groeien met de stijging van de inflatie conform de maartprognose van het Centraal Plan Bureau (CPB).