In deze paragraaf worden de belangrijkste trends en ontwikkelingen in relatie gebracht met de risico’s van de gemeente. De gemeente kan onzekerheden positief beïnvloeden door investeringen en maatregelen te treffen. In deze paragraaf worden onzekerheden en risico’s toegelicht en daarbij worden negatieve scenario’s als input gebruikt.
Risico decentralisaties in het sociaal domein
Het doel van de decentralisaties in het sociaal domein (gestart in 2015) was/is om het beleid dichter bij de burgers te brengen en de zorg beter op de lokale behoeften af te stemmen. Inmiddels is duidelijk dat de verwachte effecten van de decentralisaties nog niet op orde zijn. Er is nog steeds sprake van een toenemend gebruik van de jeugdzorg en de maatschappelijke ondersteuning.
Decentraliseren in algemene zin is bedoeld om beter te voorzien in spreiding van bevoegdheden om zo het functioneren en presteren van het openbaar bestuur (en zijn beleid en regelgeving) te verbeteren. In praktijk blijkt dat de mate waarmee de gemeente inhoudelijk en financieel kan sturen, maar beperkt is en/of zelfs weer is afgenomen. Als er knelpunten zijn, worden deze op landelijk niveau opgepakt en vindt er op dat niveau bijstelling plaats. De stevige risico’s, die lokaal bestaan binnen de decentralisaties, zijn hierdoor evengoed beperkt te beïnvloeden en blijven onveranderd stevig.
Bedrijfsvoeringsrisico’s BAR-organisatie
De risico’s, die bestaan binnen de bedrijfsvoeringorganisatie, zijn in 2022 wat toegenomen. Het goed beveiligen van gegevens en de regelgeving hieromtrent is van invloed op de ontwikkeling van de risico’s in dit cluster. Er moeten continu stappen worden gemaakt om beheersing op een hoog niveau te houden. Dit vraagt om investeringen en doorontwikkeling op veel bedrijfsvoering elementen. Denk hierbij onder meer aan nieuwe taken, het compliant worden, zijn en blijven ten aanzien van wijzigende en nieuwe wet- en regelgeving, het beschikbaar hebben en houden van de juiste competenties en de hoge eisen aan technische oplossingen en beveiliging van data. Het risico en de onzekerheid dat dit niet of maar beperkt haalbaar is, is reëel.
De arbeidsmarkt wordt gekenmerkt door schaarste op veel specialismen binnen alle domeinen en dwingt vaker tot kostbare inhuur. Het ziekteverzuim over 2022 was hoog en is nog steeds hoog. De beoogde prestaties in de dienstverlening staan hierdoor onder druk.
De project risico’s voortvloeiend uit de op handen zijnde reorganisatie van de BAR-organisatie zijn in deze analyse nog niet uitgewerkt, omdat deze nog niet te kwantificeren zijn. Deze risico’s treft u aan in een volgende bestuurlijke verslaglegging onder project nieuwe organisaties 2024.
Risicocluster uitvoering wet- en regelgeving beveiliging data/informatie/gegevens/privacy
Dit risico hangt samen met de bedrijfsvoeringsrisico’s BAR-organisatie. De gemeente draagt echter de wettelijke aansprakelijkheid. Er is sprake van een verhoogd risico door toename gebruik digitale technologie, online informatie en thuiswerken. De digitale dienstverlening gekoppeld aan de uitvoering van de wetten en regels blijft zich in rap tempo ontwikkelen. Deze digitale transformatie van de overheidsdienstverlening resulteert meer vraag van en naar medewerkers met ict-kennis en goed ontwikkelde digitale beheersvaardigheden. Het risico dat we niet volledig aan de wetten en regels kunnen voldoen en hierdoor schade oplopen is reëel.
Risicocluster uitvoering Jeugdwet- tekorten die ontstaan in de uitvoering van de Jeugdwet
Voor kinderen en jongeren onder de 18 jaar is er de jeugdwet. In deze wet is bijna alle zorg en ondersteuning geregeld voor deze groep. Het Rijk heeft de afgelopen jaren extra incidentele middelen voor de Jeugdzorg beschikbaar gesteld. Deze dekken de structureel toenemende kosten echter niet. Een verdere toename op aanspraak van Jeugdzorg blijft daarmee nog steeds een groot risico.
Risico tekorten in openeinderegelingen Schulddienstverlening, Schuldhulp- verlening, bijzondere bijstand
De gemeente kent naast de risicoclusters met betrekking tot de Jeugdwet en de Wmo meer openeinderegelingen waarvoor risico’s zijn geclusterd. De kans dat we in de open einderegelingen van dit cluster buiten de budgetten lopen is, nu het leven in 2022 veel duurder is geworden, toegenomen.
Risico's niet te dekken binnen grondexploitaties
Op het moment van opstellen is er nog geen actualisatie van dit risico. Het betreft hier een risico-inschatting op onverhoopte overschrijding van projectreserves.
Cluster corona risicodekking Ridderkerk
De risico’s met betrekking tot de gevolgen van de coronapandemie zijn in 2022 afgenomen. De maatregelen zijn nagenoeg volledig afgeschaald met het uitblijven van een nieuwe grote besmettingsgolf. Het is wel duidelijk dat er op verschillende vlakken langzaam gevolgen zichtbaar worden in de samenleving. Het risico blijft hierdoor nog steeds aanwezig met een positieve bijstelling van de kans en daarmee de impact.
Arbeidsongeschikt van collegeleden
Dit is een geaccepteerd risico. Hiervoor wordt gekozen in plaats van een kostbare verzekering.
Oorlog in Oekraïne
De oorlog en de hier opvolgende sancties die aan Rusland zijn en worden opgelegd raken uiteindelijk iedereen in meer of mindere mate. De beschikbaarheid en de hier aan gekoppelde prijsstijgingen van levensmiddelen, bouw-, grond- en brandstoffen spelen een hoofdrol in de financiële gevolgen. Het leven is ontzettend duur geworden op alle vlakken. Begin 2023 lijkt de inflatie iets af te nemen, maar tikt nog steeds historisch hoge waarden aan. Dit alles werkt ook door in de risico’s die over de hele breedte zijn toegenomen.
