Paragraaf 1 Lokale heffingen

In deze paragraaf staat informatie over het gevoerde beleid en de opbrengsten van de gemeentelijke belastingen en heffingen. Lokale heffingen zijn te verdelen in heffingen waarvan de besteding gebonden of ongebonden is. De gebonden heffingen worden besteed aan een aanwijsbare taak, zoals de afvalstoffenheffing, rioolbelasting, leges, begraafrechten, markt- en kadegelden. Deze heffingen worden daarom niet tot de algemene dekkingsmiddelen gerekend. Ongebonden lokale heffingen, zoals de onroerendezaakbelastingen (OZB) en parkeerbelasting worden wel tot de algemene dekkingsmiddelen gerekend. De besteding van deze heffingen is niet gebonden aan een bepaalde taak.

Het overzicht van de geraamde en de gerealiseerde opbrengsten van de ongebonden heffingen ziet er als volgt uit. Bij een onder- of overschrijding van meer dan € 25.000 wordt er een toelichting gegeven.

Toelichtingen ongebonden heffingen

Onroerendezaakbelasting
Een hogere definitieve totale WOZ-waarde van de woningen heeft geleid tot een incidentele extra OZB-opbrengst woningen. Daartegenover is er sprake van een incidenteel mindere opbrengst OZB niet-woningen. Deze mindere opbrengst is het gevolg van de afhandeling van bezwaren niet-woningen in 2022 en over voorgaande jaren (2020 en 2021), waarbij toekenning van bezwaren heeft geresulteerd in OZB-verminderingen. Per saldo is er sprake van een incidenteel mindere OZB-opbrengst.

De geraamde en de gerealiseerde opbrengsten van de gebonden heffingen zien er als volgt uit. Een onder- of overschrijding van meer dan € 25.000 wordt toegelicht.

Toelichtingen gebonden heffingen

Leges Burgerzaken
Er zijn veel meer reisdocumenten aangevraagd dan begroot. Het hogere aantal wordt veroorzaakt doordat er weer gereisd kon worden na het opheffen van de coronamaatregelen.

Leges WABO-vergunningen/APV
Er zijn aan het einde van 2022 een aantal grote bouwplannen ingediend. Deze leges zijn in verband met het voorzichtigheidsprincipe niet geraamd vanwege de onzekerheid van het moment van aanvragen.

Afvalstoffenheffing
Het variabel tarief afvalstoffenheffing is in 2022 nieuw ingevoerd. Bij het opstellen van de begroting 2022 is een voorzichtige inschatting van het te verwachten aantal ledigingen/klepbewegingen gemaakt, waarop de opbrengstenraming is gebaseerd. Op basis van de werkelijke realisatie blijkt dat er meer ledigingen/klepbewegingen hebben plaatsgevonden. Daarnaast is bij het opstellen van de opbrengstenraming voor het vaste tarief afvalstoffenheffing uitgegaan van een wat hoger aantal eenpersoonshuishouden en logischerwijs een wat lager aantal meerpersoonshuishoudens, dan bij de realisatie het geval was. Het voorgaande hebben ertoe geleid dat er een incidentele extra opbrengst afvalstoffenheffing is gerealiseerd van € 246.049.

Lijkbezorgingsrechten
In 2022 is administratief een inhaalslag gemaakt, waardoor de inkomsten voor de afkoop van onderhoud aan graven fors hoger waren dan begroot. Ook zijn er meer graven uitgegeven dan waarvan uit is gegaan.

Uitgangspunten begroting 2022
Voor de OZB-tarieven geldt in het begrotingsjaar 2022 dat het niet meer dan trendmatig zullen stijgen (inflatiecorrectie). De zogenoemde inflatiecorrectie voor 2022 ten opzichte van 2021 is 1,4%.
De gebonden heffingen (Afvalstoffenheffing, Rioolheffing, Lijkbezorgingsrechten, Marktgelden en Leges) mogen wettelijk maximaal 100% kostendekkend zijn, inclusief toe te rekenen compensabele btw, mutaties in voorzieningen en reserves en toe te rekenen kosten voor overhead.

De gemeentelijke woonlasten bestaan uit de onroerendezaakbelastingen, afvalstoffenheffing en rioolheffing. De gemeenteraad heeft in december 2021 de tarieven voor 2022 vastgesteld. De tarief- en woonlastenontwikkeling van de verschillende huishoudens worden in onderstaande tabel weergegeven.

Heffing eigenaar-bewoner	Tariefontwikkeling	Woonlasten	Woonlasten perc. tov vorig jaar
Onroerendezaakbelasting woningen	-9,8%	328	0,9%
Rioolheffing	4,2%	186	4,2%
Afvalstoffenheffing eenpersoons	-0,6%	224	-0,6%
Afvalstoffenheffing variabel deel eenpersoons*	n.v.t.	9	n.v.t.
Afvalstoffenheffing meerpersoons	1,1%	311	1,1%
Afvalstoffenheffing variabel deel meerpersoons*	n.v.t.	18	n.v.t.
Totale gemeentelijke lasten eenpersoonshuishouden		747	1,2%
Totale gemeentelijke lasten meerpersoonshuishouden		842	1,6%
* Voor het bereken van het variabele deel is baseerd COELO zich op het gemiddelde afvalaanbod door huishoudens in de gemeente volgens het CBS. Dit betreffen gegevens met twee jaar vertraging.

Heffing huurder-bewoner	Tariefontwikkeling	Woonlasten	Woonlasten perc. tov vorig jaar
Rioolheffing	4,2%	93	4,2%
Afvalstoffenheffing eenpersoons	0,6%	224	0,6%
Afvalstoffenheffing variabel deel eenpersoons*	n.v.t.	9	n.v.t.
Afvalstoffenheffing meerpersoons	1,1%	311	1,1%
Afvalstoffenheffing variabel deel meerpersoons*	n.v.t.	18	n.v.t.
Totale gemeentelijke lasten eenpersoonshuishouden		326	0,8%
Totale gemeentelijke lasten meerpersoonshuishouden		421	1,7%
* Voor het bereken van het variabele deel baseert het COELO zich op het gemiddelde afvalaanbod door huishoudens in de gemeente volgens het CBS. Dit betreffen gegevens met twee jaar vertraging.

Het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (Coelo) van de Rijksuniversiteit van Groningen brengt jaarlijks het niveau en de ontwikkeling van de lokale lasten in beeld. Bij het vergelijken van de woonlasten wordt er onder andere gekeken naar de OZB, afvalstoffenheffing en rioolbelasting. Het Coelo brengt hierover jaarlijks de ‘Atlas van lokale lasten’ uit, met daarin informatie over alle gemeenten in Nederland.

In deze jaarrekening is een vergelijking gemaakt tussen de lokale lastendruk van de gemeente Ridderkerk met die van omliggende gemeenten en een vergelijking met gemeenten met de laagste en de hoogste woonlasten.

Er wordt onderscheid gemaakt tussen de volgende situaties:
A. Woonlasten van huishoudens met een koopwoning (eigenaar-bewoner)

• Eenpersoonshuishouden en meerpersoonshuishouden met een koopwoning

B. Woonlasten van huishoudens met een huurwoning (huurder-bewoner)

• Eenpersoonshuishouden en meerpersoonshuishouden met een huurwoning

De geselecteerde gemeenten zijn bedoeld om een beeld te geven van:

• Woonlasten van Ridderkerk in vergelijking met die van de aangrenzende gemeenten en;
• Vergelijking met woonlasten in de goedkoopste en duurste gemeenten in het land.

A. Woonlasten van huishoudens met een koopwoning (eigenaar-bewoner)

B. Woonlasten van huishoudens met een huurwoning (huurder-bewoner)

Toelichting vergelijking woonlasten buurgemeenten

Een vergelijking met de woonlasten van de omliggende gemeenten in 2022 laat in het Coelo rapport het volgende beeld zien:

• De woonlasten van woningeigenaren in Ridderkerk zijn lager dan de het landelijk gemiddelde woonlasten. Eenpersoonshuishoudens betalen de laagste woonlasten in Barendrecht en meerpersoonshuishoudens kennen de laagste woonlasten in Dordrecht.
• De woonlasten van huurders in Ridderkerk zijn nagenoeg gelijk met het landelijk gemiddelde woonlasten; Eenpersoonshuishoudens die huurder zijn, betalen de laagste woonlasten in Barendrecht. Meerpersoonshuishoudens kennen de laagste woonlasten in Rotterdam.

Landelijke woonlastenvergelijking
In de vergelijking die hierna volgt zijn ter vergelijking de gemeenten Aalten en Nijmegen opgenomen als de gemeenten met de laagste woonlasten en de gemeenten Bloemendaal en Wassenaar met de hoogste woonlasten. Woningeigenaren hebben de laagste woonlasten in Aalten. Huurders in Nijmegen hebben de laagste woonlasten. Hoogste woonlasten hebben huishoudens met eigen woning in de gemeente Bloemendaal en huurders in de gemeente Wassenaar betalen de meeste woonlasten. De volgende grafieken laten dit zien.

A. Woonlasten van huishoudens met een koopwoning (eigenaar-bewoner)

B. Woonlasten van huishoudens met een huurwoning (huurder bewoner)

Landelijk neemt Ridderkerk met woonlasten van € 842 een positie in van de 88e (vergelijk in 2021: 115e) plaats als het gaat om een gezinshuishouden dat eigenaar-bewoner is. Ter vergelijking: Aalten staat op de 2e plaats met de laagste woonlasten van € 668 en Bloemendaal op de 349e plek met € 1.736 aan woonlasten. Gaat het om een gezinshuishouden dat huurder-bewoner is, dan staat Ridderkerk met woonlasten van € 421 op plaats 175e (vergelijk in 2021: 196e). Ter vergelijking: Nijmegen staat op de 1e plaats met de laagste woonlasten van € 39 en Wassenaar op de 354e plek met de hoogste woonlasten van € 706.

Een huishouden in Ridderkerk betaalt minder aan woonlasten dan het landelijk gemiddelde aan woonlasten. Ten opzichte van het landelijk gemiddelde betaalt een eenpersoonshuishouden met een huurwoning in Ridderkerk € 10 minder en een gezinshuishouden € 3 minder aan woonlasten. De woonlasten van een huishouden (eenpersoons- of gezinshuishouden) met eigen koopwoning betalen tussen € 60 - € 80 minder dan de landelijk gemiddelde woonlasten. Dit blijkt uit het overzicht hieronder:

Categorie	Ridderkerk	Landelijk gemiddeld
Eénpersoonshuishouden met een huurwoning	325	335
Meerpersoonshuishouden met een huurwoning	421	424
Eénpersoonshuishouden met een koopwoning	746	826
Meerpersoonshuishouden met een koopwoning	842	904

Als een belastingplichtige door financiële omstandigheden een belastingaanslag niet (of slechts deels) kan betalen, kan kwijtschelding worden verleend. Ridderkerk hanteert de maximale normbedragen bij de toetsing van kwijtscheldingsverzoeken.

Naast automatische kwijtscheldingstoets, die wordt uitgevoerd door de (landelijke) Stichting Inlichtingenbureau, is er de mogelijkheid een handmatige beoordeling van kwijtscheldingsverzoeken te hanteren. Deze laatst genoemde mogelijkheid voorziet in de behoefte voor maatwerk bij de beoordeling van individuele gevallen.

In onderstaand overzicht is een vergelijking gemaakt tussen de geraamde en de daadwerkelijk toegekende kwijtschelding van gemeentelijke belastingen.

Toelichting kwijtschelding

Het aantal ingediende bezwaren en toegekende kwijtscheldingen is ten opzichte van 2021 stabiel gebleven. Het aantal ingediende verzoeken is gestegen met vier verzoeken om kwijtschelding. Het percentage toegekende kwijtscheldingsverzoeken blijft op hetzelfde niveau als vorig jaar. Zowel in 2021 als in 2022 is 70% (991 van de 1.425) van de ingediende kwijtscheldingsverzoeken in aanmerking gekomen voor kwijtschelding.

Toelichting kwijtschelding

Het aantal ingediende bezwaren en toegekende kwijtscheldingen is ten opzichte van 2021 stabiel gebleven. Het aantal ingediende verzoeken is gestegen met vier verzoeken om kwijtschelding. Het percentage toegekende kwijtscheldingsverzoeken blijft op hetzelfde niveau als vorig jaar. Zowel in 2021 als in 2022 is 70% (991 van de 1.425) van de ingediende kwijtscheldingsverzoeken in aanmerking gekomen voor kwijtschelding.