In de loop van de tijd doen zich ontwikkelingen voor. Een aantal van de gesignaleerde ontwikkelingen vragen in de toekomst om bestuurlijke aandacht. Voor de wijze waarop we met deze ontwikkelingen omgaan zal in de toekomst beleid geformuleerd moeten worden. De impact van deze ontwikkelingen en de exacte termijn waarin deze plaats gaan vinden, zijn onduidelijk en hebben daarom geen financiële vertaling gekregen in deze kadernota.
Programma 1. Bestuur en (overheids)participatie
Dienstverlening
Online dienstverlening/digitalisering
Online is ons voorkeurskanaal voor dienstverlening aan onze inwoners. Online dienstverlening ontwikkelt zich snel. Het aan kunnen (blijven) sluiten bij de verwachting van inwoners op het gebied van online dienstverlening vraagt continue (door)ontwikkeling en een extra stap. Door het waar mogelijk online aanbieden van producten verandert het merendeel van de contacten met de burger. Dit zorgt voor een verschuiving van werkzaamheden richting controle en administratie. Inwoners die nog persoonlijk langskomen voor een reeds gedigitaliseerd product hebben meer persoonlijke begeleiding en maatwerk nodig.
Programma 2. Veiligheid
Crisisbeheersing
De Veiligheidsregio Rotterdam Rijnmond (VRR) is in 2021 bezig met de uitvoering van de ontwikkelagenda. In de loop van 2021 moet duidelijk worden wat het gewenste ambitieniveau en de daarbij behorende begrotingsomvang van de VRR moet worden. Door nieuwe vormen van crises en door maatschappelijke ontwikkelingen is er vraag ontstaan naar verbreding van de taken van de VRR. De huidige financiën, vraagstukken en ontwikkelingen zijn niet meer op elkaar afgestemd, daarom is de VRR met het bestuurlijke traject gestart om gezamenlijk het ambitieniveau te bepalen. De verwachting is dat zodra het gewenste ambitieniveau met prioriteiten bepaald is dit (negatieve) financiële consequenties voor de gemeente zal hebben.
Openbare Orde & Veiligheid (OOV)
Cybercriminaliteit
Cybercriminaliteit neemt een vlucht en neemt steeds ernstigere vormen aan. Deze vorm van criminaliteit is laagdrempelig, anoniem en ontwikkelt zich razendsnel. Om bewoners (en organisaties) weerbaarder te maken, zal er extra aandacht naar uit moeten gaan. De aandacht voor met name kwetsbare doelgroep (thuiswonende) senioren zal vanuit OOV groter worden om juist door middel van preventie te voorkomen dat deze groep slachtoffer wordt.
Programma 3. Verkeer, vervoer en wegen
Toename verzoeken en meldingen op het gebied van verkeer
Door ontwikkelingen rondom corona én omdat we als gemeente steeds meer aandacht hebben voor aspecten in de openbare ruimte, constateren we afgelopen jaren een forse toename in verzoeken en meldingen op het gebied van verkeer, vervoer en mobiliteit. De verwachting is dat de komende jaren de aantallen verzoeken en meldingen onverminderd op een hoog niveau blijven, ook in het kader van de participatie-ontwikkelingen vanuit de Omgevingswet en de lokale aandacht voor openbare ruimte en verkeer. We onderzoeken in hoeverre deze trend daadwerkelijk structureel is en wat de exacte impact is op de inzet van de BAR-organisatie om deze verzoeken en meldingen te behandelen.
Programma 4. Economische zaken
Lokale economie en bedrijventerreinen
Voor de bedrijventerreinen is het zaak het vestigingsklimaat voor bedrijven aantrekkelijk te houden. Bereikbaarheid en de thema’s schoon, heel, veilig en duurzaamheid zijn belangrijke randvoorwaarden die structurele aandacht vergen. Een aandachtspunt is het overnachten en parkeren van vrachtwagens. Op termijn komt hiervoor een goede faciliteit.
Vanuit Dutch Fresh Port wordt door het samenwerkingsverband gewerkt aan een programmatische aanpak, die is gericht op het creëren van toegevoegde waarde. Concreet vertaalt zich dat in verduurzaming en modernisering. Hiervan is ook innovatie een onderdeel.
Tenslotte is het behoud van kantoren op goed bereikbare locaties belangrijk. De grote vraag is daarbij welke structurele verandering het thuiswerken op de kantorenmarkt heeft.
Programma 6. Cultuur, sport en groen
Recreatiegebied De Gorzen
Het recreatiegebied De Gorzen is aangelegd op de oude vuilstortplaats. In 2019 is geconstateerd dat in het meest noordwestelijke deel bomen omwaaiden. Daarna is geconstateerd dat de bewortelingszone van de bomen wel heel dun was.
Uit onderzoek is gebleken dat bomen sneller om kunnen waaien en dat op sommige plekken kans op contact met de verontreiniging mogelijk is door de dunne leeflaag. In 2021 wordt nader onderzoek gedaan naar de mogelijkheid om zoveel mogelijk bomen te behouden in combinatie met het veilig te stellen voor recreanten. Dit gaat naar alle waarschijnlijk om een aanzienlijke investering vragen. Op basis van onderzoek moet vervolgens een afweging worden gemaakt of de hoogte van de kosten opweegt tegen de voorgestelde verbeteringen in het gebied, afgezet tegen het (veelal extensieve) gebruik.
Visie op ecologie en visie op water
De op te stellen visies vloeien voort uit de in 2020 vastgestelde Groenvisie. Eind 2021 zullen beide visies ter besluitvorming aan de raad worden aangeboden. De visies kunnen financiële gevolgen hebben met name in de wijze van beheer en onderhoud van het aanwezige groen en de wijze van beheer en onderhoud van water-oevervegetatie.
Programma 7. Sociaal Domein
Brede School
Er wordt een nieuwe werkwijze van de Brede School ontwikkeld. Vanuit het thema Positieve Gezondheid worden de activiteiten opnieuw vormgegeven in de programmagroepen en Integrale Kind Centra (IKC’s) per wijk. Daarbij is er speciale aandacht voor de doorgaande leerlijn, van kinderopvang, basisonderwijs en voortgezet onderwijs. Hierbij wordt de doelgroep aangepast naar 0 tot 18 jaar.
Wetsvoorstel prenatale huisbezoeken
Er ligt een wetsvoorstel rondom prenatale huisbezoeken waarbij gemeenten verplicht worden een prenataal huisbezoek aan zwangeren en/of gezinnen in een kwetsbare situatie aan te bieden. De gemeente moet deze taak opdragen aan c.q. inkopen bij Stichting CJG Rijnmond. Het wetsvoorstel is erop gericht om in een vroegtijdig stadium de juiste hulp en ondersteuning te bieden waar het de sociale factoren betreft. Deze ontwikkeling sluit aan op het programma Kansrijke Start Ridderkerk.
Intensief vrijwillige hulp (IVH)
Vanaf 2022 nemen de wijkteams de uitvoering van Intensief Vrijwillige Hulp (IVH) over van de gecertificeerde instellingen, zoals de Jeugdbescherming Rotterdam Rijnmond (JBRR). Deze IVH wordt ingezet als de zorgen rond de veiligheid van een jeugdige groot zijn, maar de zorg nog in het vrijwillig kader kan worden geboden.
Gezien de landelijke trend van een stijging van complexe casuïstiek, de stijging van excessief geweld onder jongeren, overheveling van taken door Veilig Thuis naar de gemeente en de maatschappelijke- en economische gevolgen van de coronacrisis is het te verwachten dat de vraag naar IVH zal stijgen en de budgetten niet meer toereikend zijn.
Beschermd wonen
Het nieuwe verdeelmodel bij de doordecentralisatie van beschermd wonen is opnieuw uitgesteld en wordt in 2023 ingevoerd. In tegenstelling tot eerdere informatie zal de gemeente hiervoor in 2022 geen middelen ontvangen, maar zal de centrumgemeente nog financieel verantwoordelijk zijn. Het inhoudelijke aspect van de doordecentralisatie zal echter wel in 2022 worden geïmplementeerd.
Doelgroepen vervoer
Gezien de looptijd van de huidige contracten met de vervoerders wordt in de tweede helft van 2021 een start gemaakt met de nieuwe aanbesteding welke op 1 augustus 2023 moet ingaan.
Door deze aanbesteding kan er een wijziging plaatsvinden in de kosten van het doelgroepenvervoer en eventueel zal er gezien de complexiteit van de aanbesteding, ondersteuning van een extern bureau wenselijk zijn.
Minima
Wetswijziging Studietoeslag (Participatiewet art. 36)
De studietoeslag is een aanvulling op de studiefinanciering voor studerenden met een structurele medische beperking, die niet in staat zijn naast de studie te werken. De beoogde ingangsdatum van de wetswijziging is 1 juli 2021. Door deze wetswijziging zal de doelgroep groter worden (o.a. geen vermogenstoets en schrappen leeftijdsgrens). Ook zal na toekenning de verstrekking hoger worden en er geen inkomstenverrekening meer mogelijk zijn.
Schuldhulpverlening
Actieplan ‘Voorkomen problematische schulden’
Het college stelt een plan van aanpak ‘Voorkomen problematische schulden’ op. Onderdelen die in het plan beschreven staan, hebben betrekking op preventie, vroegsignalering, schuldhulpverlening en participatiewet.
Het plan van aanpak wordt aan de raad gepresenteerd voor het zomerreces 2021.
Nieuwe definitie woonplaatsbeginsel jeugdwet
Om de verantwoordelijke gemeente voor de jeugdhulp te bepalen, is het woonplaatsbeginsel opgesteld en beschreven in de Jeugdwet.
Uitgangspunt in de nieuwe definitie van het woonplaatsbeginsel wordt de gemeente waar de jeugdige zijn woonadres heeft. Deze wetswijziging zal een effect hebben voor de uitvoering. Maar ook op de financiële bijdrage aan zorgaanbieders, met name betreffende jeugdhulp met verblijf, waar sprake is van een voogdijmaatregel.
Wmo begeleiding, huishoudelijke hulp, dagbesteding en nachtelijk toezicht OGGZ
De afgelopen jaren is het aantal inwoners dat gebruik maakt van maatwerkdienstverlening in het kader van de Wmo sterk gestegen. De verwachting is dat dit de komende jaren blijft toenemen. Aanleiding voor deze toename is het abonnementstarief en de vergrijzing.
Aanbesteding Wmo huishoudelijke hulp, begeleiding en dagbesteding en respijtzorg
Er zijn vergevorderde plannen voor de aanbesteding van Wmo dienstverlening. Uitgangspunt bij de uitwerking is een doorontwikkeling van de huidige aanpak. Hierbij wijzigt de bekostiging van resultaatgerichte bekostiging naar productiebekostiging. De aanbesteding vereist aanvullende middelen ten behoeve van gewijzigde dienstverlening en herindicatie van lopende beschikkingen.
Inrichten nachtelijk toezicht vanuit OGGZ
Nachtelijk toezicht in het kader van de Openbare Geestelijke Gezondheid Zorg (OGGZ) is een taak van de gemeente. Sinds 2020 geldt een tijdelijke regeling, waarbij de centrumgemeente Rotterdam, nachtelijk toezicht in natura beschikbaar stelt aan inwoners van gemeente Ridderkerk middels een individuele maatwerkovereenkomst.
Wij zullen een eigen voorziening voor nachtelijk toezicht moeten inrichten. Het is nog onduidelijk of de huidige rijksbijdrage voldoende is om deze voorziening voortaan zelf in te richten.
Aanbesteding Wijkteams
De gemeente koopt personele expertise in voor het leveren van jeugdhulpverlening en maatschappelijke ondersteuning in de wijkteams. De huidige overeenkomsten voor de inzet in de wijkteams lopen tot en met 2021. Dit betekent dat voor 2022 nieuwe overeenkomsten voor de inzet in de wijkteams moeten worden afgesloten. De aanbesteding wordt vormgegeven aan de hand van een aantal uitgangspunten (zie raadsinformatiebrief maart 2021). Uitgegaan wordt van het goede behouden, aansluiten bij de regiovisie, de huidige constructie behouden en het partnership met de moederorganisaties verstevigen. Belangrijkste wijziging ten opzichte van de huidige contracten is de scheiding van de taken indiceren en hulpverlening.
Programma 9. Ruimtelijke ontwikkeling, wonen en maatschappelijk vastgoed
Wonen
De woningmarkt van Ridderkerk is verhit, net zoals elders in de regio en Nederland. Er is druk op zowel de koop- als sociale huursector. Ook voor de toekomst voorzien we een toenemende behoefte aan (betaalbare) woningen.
Gelet op de situatie op de woningmarkt en de sterke prijsstijgingen in de koopsector, vinden wij aanvullend instrumentarium voor middenhuur en goedkopere koop noodzakelijk. We zien kansen voor de invoering van een doelgroepenverordening, zelfbewoningsplicht en een terugkoopconstructie. Dit vraagt nog nadere uitwerking. Daar is een diepgaander afweging van kosten en baten voor nodig.
Tegelijkertijd worden er regelmatig nieuwe initiatieven ingediend door marktpartijen. Wij willen goed sturen op wat er in de gemeente gebouwd wordt: juiste woningen toevoegen aan wat er al staat. De Woonvisie Ridderkerk 2021-2026 biedt hiervoor het kader.
Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb)
Inwerkingtreding Omgevingswet en Wkb
De inwerkingtreding van de Wkb is uitgesteld tot 2022. De planning van het project invoering Wkb is daar op aangepast. Doel van het project is het voorbereiden op de inwerkingtreding van de wet. Speerpunten daarbij zijn de gedeeltelijke overdracht van de bouwtechnische toets naar zogeheten ‘private kwaliteitsborgers’. Deze privatisering zorgt voor formatieve en financiële veranderingen in het werkproces.
Wijzigingen werkproces Vergunningen, Toezicht en Handhaving
De privatisering van het technische bouwtoezicht door de Wkb zal vanaf 2022 gefaseerd in werking treden. Het invoeren van de privatisering van de Wkb zal resulteren in een afname van de formatie van het team Omgevingsvergunning en het team Wabo Toezicht en Juridische Handhaving. Tegenover deze afname staan een aantal indirecte gevolgen van de Wkb: een toename van het aantal handhavingszaken en extra toezichtwerkzaamheden.
Ontwikkeling aantal aanvragen omgevingsvergunningen
In 2020 was de toename maar liefst 24% t.o.v. 2019. Ook in de eerste maanden van 2021 zet deze ontwikkeling zich voort. Deze toename heeft naast de nieuwe wetgeving ook (structurele) invloed op de formatie.