C. Algemene uitkering uit het gemeentefonds

Nieuwe financieringssystematiek gemeentefonds
De nieuwe systematiek koppelt de ontwikkeling van het gemeentefonds (‘accres’) vanaf 2024 niet meer aan de rijksuitgaven, maar aan de meerjarige ontwikkelingen van het bruto binnenlands product (bbp). Daarnaast is sprake van een ravijnjaar vanaf 2026, omdat het Rijk een korting van € 3 miljard op het gemeentefonds doorvoerde, zonder dat er taken verdwijnen.

Hervormingsagenda Jeugdzorg
De Deskundigencommissie Hervormingsagenda Jeugd heeft in het rapport ‘Groeipijn’ van 30 januari 2025 geconstateerd dat de huidige aanpak onvoldoende is om de problematiek in de jeugdzorg het hoofd te bieden. De commissie adviseert om de financiële afspraken tussen het Rijk en de gemeenten te herijken. De VNG verwacht dat het kabinet de adviezen serieus oppakt en ‘van kaft tot kaft’ overneemt. Inmiddels is via de Voorjaarsnota van het Rijk een gedeeltelijke compensatie toegekend, maar blijft er nog onduidelijkheid over de incidentele tekorten over 2023 en 2024 en blijft het meerjarige financiële perspectief onzeker, omdat garanties op nakoming van artikel 108:3 Gemeentewet vooralsnog uitblijven (vergoeding van uitvoeringskosten in medebewind). Daar komt bij dat het Rijk vanaf 2028 een aanvullende besparing inboekt volgens een nieuw financieel arrangement waarvan de haalbaarheid onzeker is en zonder hiervoor nu extra middelen beschikbaar te stellen. De mogelijk juridische procedure die de VNG zou willen starten met het oog op naleving van artikel 108:3 Gemeentewet rondom de afhandeling van de tekorten 2023/2024 is door de VNG uitgesteld in afwachting van een nadere ontknoping bij de augustusraming. Op dat moment zal het Rijk met adequate oplossingen moeten komen. Onderdeel van het gesprek is ook nog om het vervolgadvies van de Deskundigencommissie, nu gepland voor Q1 2028, te vervroegen naar Q1 2027, zodat tijdig de weging van het financieel kader vanaf 2028 plaats kan vinden. Onderdeel hiervan is ook de uitspraak over de ontwikkelingen 2025-2027 en de compensatie van eventuele tekorten en gemiste indexeringen.

Overhevelen Specifieke uitkeringen (SPUK’s)
Het Kabinet heeft aangekondigd om een deel van de SPUK’s over te hevelen naar het gemeentefonds met een efficiencykorting van 10%. Het is nog niet duidelijk hoe en in welke vorm dit wordt doorgevoerd. Wij zullen de effecten inzichtelijk maken bij het opstellen van de Begroting 2026 of mogelijk zelfs later.