Nieuwe financieringssystematiek gemeentefonds vanaf 2026 (ravijnjaar)
Het kabinet Rutte 4 heeft besloten om na 2025 een nieuwe financieringsmethodiek in te voeren voor gemeenten en provincies. Het doel van het Rijk is om een “stabiele(re) financiering en daarmee meer autonomie voor deze medeoverheden” te bereiken. De nieuwe systematiek koppelt de ontwikkeling van het gemeentefonds (dat heet ‘accres’) los van de ontwikkeling van de rijksuitgaven. In plaats daarvan wordt gekeken naar de ontwikkelingen van het bruto binnenlands product (bbp). De accresstanden voor 2022 tot en met 2025 voor gemeenten veranderen alleen door loon- en prijsontwikkelingen. Het Rijk heeft het volumedeel van het accres voor gemeenten voor 2022-2025 vastgezet vanwege de keuze voor de nieuwe financieringssystematiek. Wel is bij de Rijksvoorjaarsnota 2023 besloten om vanaf 2027 jaarlijks € 1 miljard extra beschikbaar te stellen aan gemeenten. Eerder had het Rijk al € 1 miljard beschikbaar gesteld voor 2026.
De indexatie van het volumedeel wordt vanaf 2027 gebaseerd op basis van de (gemiddelde) ontwikkeling van het bruto binnenlands product van de afgelopen 8 jaar. De indexatie voor het loon- en prijsdeel verandert vanaf 2027 mee met de prijsontwikkeling bruto binnenlands product van het lopende jaar.
Dit besloot het Rijk in de voorjaarsnota 2023 zodat het gemeentefonds op reëel niveau blijft. Meer informatie over het verschil tussen de oude en nieuwe financieringssystematiek kunt u vinden op de site van de VNG.(https://vng.nl/nieuws/verschil-oude-en-nieuwe-accressystematiek-toegelicht)
Herijking gemeentefonds per 1-1-2023 verwerkt
Het bovenstaande staat overigens los van de reeds uitgevoerde herijking van het gemeentefonds dat al structureel voordelig in onze begrotingscijfers vanaf 2023 is verwerkt. Het nieuwe verdeelmodel is geen eindstation en zal continu onderhoud vragen. Het Rijk evalueert en beoordeelt het verdeelmodel of het nog beter kan en is van plan de eerste evaluatie voor de zomer van 2024 af te ronden. Duidelijkheid volgt dan pas volgend jaar bij de meicirculaire van 2025.
Opschalingskorting - nog steeds in het gemeentefonds verwerkt
De VNG is nog steeds van mening dat de opschalingskorting volledig en definitief geschrapt dient te worden. Deze korting is vanaf 2015 opgelegd, omdat gemeenten door gedwongen opschaling kosten zouden gaan besparen. Dit wordt door gemeenten als zeer oneerlijk ervaren. Na een periode van incidenteel schrappen tot 2025, is deze korting vanaf 2026 in volle omvang weer verwerkt. Het gaat om een landelijke korting van € 975 miljoen structureel. Voor Ridderkerk een (reeds verwerkte) structurele korting van circa € 2 miljoen vanaf 2026. Het is afwachten wat er de komende weken wordt besloten in aanloop naar de meicirculaire 2024.
Hervormingsagenda Jeugdzorg
Het Rijk en gemeenten (VNG) hebben in 2023 de Hervormingsagenda vastgesteld. In deze agenda zijn maatregelen beschreven om de jeugdzorglasten terug te dringen, waardoor er minder extra middelen vanuit het Rijk nodig zijn. Het effect van deze maatregelen moet oplopen van € 374 miljoen in 2025 naar € 1.017 miljoen in 2027. Het is lastig te duiden wat het daadwerkelijke effect van deze maatregelen op onze gemeente zal zijn en of de jeugdzorglasten in onze gemeente daadwerkelijk teruggedrongen zullen worden.